Dedication, no date (1570), Gerhard Dorn to Pierre de Grantrye (BP123)

Author:	Gerhard Dorn
Recipient:	Pierre de Grantrye
Type:	Dedication
Date:	no date [1570]
Pages:	12
Language:	Latin

Quote as:

https://www.theatrum-paracelsicum.com/index.php?curid=1981

Editor:	Edited by Julian Paulus
Source:	Paracelsus, Archidoxorum de secretis naturæ mysteriis libri decem, ed. Gerhard Dorn, Basel: Pietro Perna 1570, sig. †3r-†8v [BP123]

CP:	Not in Kühlmann/Telle, Corpus Paracelsisticum

Back to Paratexts Back to Texts by Gerhard Dorn

[sig. †3r] Illvstri genere, doctrina, virtvteqve Domino Petro de Grantrye, Domino de Besne, Equiti Aurato, & Christianissimi Regis Francorum à consiliis, eiusdemq́ue apud Alpinos Rhetos Confœderatos, Oratori Salvs.

Haud satis admirari possum Generosißime, Amplißimeq́ue Domine, Christianos Doctores, Philosophiæ, medicinæq́ue professores omnes ferè, paucißimis tantum exceptis, in Gentilium tenebris ita prorsum inuolutos, vt non videant, ab eis lucem non eße petendam, qui luce carent omni. Quid enim illis innotescere veritatis potuit extra cognitionem eius qui veritas est? Si dicant, vt solent, aliud fore Theologiam, aliud Philosophiam, & Medicinam aliud. Hoc ipso [sig. †3v] mortuam fidem profitebuntur, cùm Philosophia medium teneat inter ipsam Theologiam ob diuinarum rerum cognitionem & inter medicinam ac reliquas artes, ob humanarum rerum noticiam, ad exequendam charitatem. Gentiles eo vsque peruenerunt, vt Philosophiam rectè definiuerint, verùm id velut vmbra quædam eis innotuit, quò factum, vt rerum diuinarum cognitionem ad idola flexerint, & opinionum suarum falsitates. Inde fecerunt ad aliam extremitatem, nempe medicinam & politicas artes transitum, per medium, hoc est Philosophiæ suæ studium, non ex vero, sed falso, vt antea diximus, fundamento, super quod opus nullum verum, id est ex charitate, sed vel ex commodo proprio, vel ambitione vanæ gloriolæ construere potuerunt opus. Quòd si Christi cognitionem habuissent, qui veritas est in omnibus, ab eo fecissent extremò transitum, per medium suum nempe studium, ad finem & scopum vtpo- [sig. †4r] te charitatem. Hoc Paracelsus considerans ex vera luce Christo, & non aliàs illuminatus, naturæ lucem indagare voluit, antiquorum tenebris omnino relictis, non vt magnas consequeretur opes, quas habere potuit, sed vt accumularet sibi thesaurum quem ærugo nec tinea rodere possunt, ac Mundo Medicinam laceram vero suo restitueret honori. Nec satis est aliquid affirmare, nisi probabilibus fundatisq́ue rationibus confirmetur. Quare Paracelsi nostri proceßum, spagiris, & eius aduersarijs, quod in me fuerit aperiam, vt facta principiorum eius, & fundamenti comparatione ad suorum aduersariorum principia, iudicetur à quouis, non partiali iudice tamen, vtra pars alteram sequi meritò, veritatiq́ue cedere debeat. Spagiricus eius hic fuit processus. Primò constituit primam creaturam nempe Mundum ipsum, & vltimam, scilicet hominem, propter quem illa creata fuit à Deo, comparatione facta per diathe- [sig. †4v] sim, effectum atque dispositionem sibi mutuô correspondere. Quod quidem sibi persuadere noluit, sed experientia spagirica constare summo labore studuit. Ad Archæum naturæ se contulit, ex cuius dispositione didicit internum Adech, artificium in homine, per quem ad lucis naturæ Vulcanum relegatus, Iliastem suam in trinitate constitutam repperit, in qua rerum omnium Aniadum & efficaciam vidit, Arem earum & primam naturam, ac vltimam materiam Rebis, &c. Quo quidem perueniens, experientia duce, multa quæ natura diligentibus indagatoribus reseruare solet, inuenit, prout sunt flores Anthos, perlarum, Anthera Iacinthorum, & Cheyri potabilis auri: pariter illa Phœnix ignea quinta rerum eßentia. Tandem ad Sparam deueniens, vires mineralium ex Ilech prima rerum substantia, prima rerum entia repperit, & quatuor elementorum primam partem, ac alia præclara medica [sig. †5r] menta quæ his libris docet Archidoxorum, & alijs annexis, ex omnibus totius naturæ partibus elicere. Hæc sunt omnium obscurißima suæ Physices et Medicinæ principia: quæ licet amplè clareq́ue satis exposuerim, dilucidius tamen, & nullis spagirorum assumptis vocabulis repertere minimè grauabor, vt intelligant eius aduersarij, quàm præter æquitatem reluctetur veritati. Præceptoris nostri talis est ratio, vt in quibusuis rebus à natura productis, aut elementatis, iudicet aliud esse quærendum & cognoscendum à Philosopho, nec non medico præter elementa, quæ certò per se mortua nihil agere possunt in humana corpora. Notate igitur cœlum Mundi spiritum, et animam in se continere, & elementa quatuor Mundi corpus alterum existere patiens. Hac ratio ne diuiditur Mundus in duas partes vniuersaliores, nempe superiorem & inferiorem, id est in cœlum & in elementa. Rursum in tres partes cælum partitum est, vi- [sig. †5v] delicet in substantiam ex nihilo creatam, in mundi spiritum & animam, quæ spiritus est vehiculum & corpus athereum. Ab istis duabus posterioribus mundi partibus videlicet anima spirituq́ue mundi, Spagirus medicinam suam depromit, eam potißimùm, quæ facit in renouationem & restaurationem, vitæq́ue productionem. Ars itaque spagirica docens ignis arte naturalia corpora, quæq́ue his dotata mundi viribus atque partibus eisdem, quodq́ue iuxta naturalem ordinem à Deo datum, & eas fore partes agentes, in quibus motus quærendus, non in elementaribus, quæ patientes existunt: ab his illas etiam separandi modum patefecit (quòd eis tanquam tetor carcere detineantur, impediantur, vel potius aggrauentur) quò liberius agere possent. Et hic est verus Mercurius & verum sulphur de quo Paracelsus loquitur. Restat adhuc sal, quod ex elementis inferioribus petendum, & quod ex istis mortuis trahatur, animam [sig. †6r] dum venit per ignis artem: quare balsamum corporis à Paracelso vocatur, quia de craßioris corporis mundi partib[us] tractum est alcali medicina corporea. Sed alia medicinæ spagiricæ pars Mercurium & Solem spagiricos habens, quòd ex animalibus & spiritualibus mundi partibus elementatorum extrahatur, est medicina Solis & humani Mercurij, hoc est calidi naturalis et humidi radicalis eius. Iam examinentur aduersariorum principia medicinæ, contraq́ue depingantur quoquo modo suis colorib[us] & inde iudicetur. Non dicimus istorum artem, iuxta sua principia de quibus tracta fuit operari non poße, verùm hoc assermus, eam Paracelsica longè quidem inferiorem, ob craßiora sua, rudioraq́ue principia. Cùm igitur hæ duæ medicinæ professiones tam diuersis constent principijs, quid est, quod vnius professor in alterius artem se velit ingerere? quin potius defendere sua conentur principia, qui meliorem eligisse [sig. †6v] Medicinæ partem se putant. Nam es suis principijs nedum artium, at cunctarum excellentia rerum est manifesta. Paracelsus docet principia sua, per ignis artificium de quibusuis totius naturæ lucis inferioris elementatis extrahere, nec non ad oculum digitumq́ue demonstrare. Maximam igitur eius aduersarij præter omnem æquitatem illi faciunt iniuriam, eius Medicinæ doctrinam Vmbraticam appelantes: hoc ipso quibusuis vmbraticum suum ingenium patefacientes, qui de rebus minimè sibi cognitis, ex inuidia sola iudicium contra se potius, quám Paracelsum proferunt. Hoc vitium doctis plurimis ex serpentis astutia prima est inextirpatum hactenus, vt ingenij fœlicitatem alter inuideat alteri. Hinc dißensiones, imo hæreses ortum habent. Quisque doctior enim altero videri vel existimari, si non esse, vult, & ab alio nemo discere. Scimus profectò causam, cur à Theophrasto nullius addiscere cupiat medicus: [sig. †7r] faciliori namque labore, minoribusq́ue sumptibus medicinam suam factitant, et quisque sibi soli proximus. Nec à Propheta quopiam Mundus discere vellet, etsi missus à Deo foret, quod non lucrum ingens adferat. Malè plurimos habet, virum hunc apparatu nulo verborum, sed simplicißima veritatis profeßione, tantam humanæ sapientiæ molem, vel potius astutiæ serpentis medicinæ in ruinam agere. Sed non vident apertis oculis, Deum elegisse valde simplices homines & piscatores ad veritatis manifestationem, qua reprimeneretur Phariseorum Scribarumq́ue tam elata mundanaq́ue sapientia, quo melius coram Deo stultitia appareret. Non secus videmus, quod ad humanas artes, Philosophiam, Medicinam, & alias attinet, hoc loco fieri, vt simplicissimis ac firmißimis rationibus ex sacra luce diuinarum Scripturarum potißimè de promptis, & in ea fundatis (quas etiam vbi fuerit opus adducemus) humanas illas opi- [sig. †7v] niones ornatu maximo palliatas, elegantiaq́ue sermonum, at in arena fundatas corruere. Manifestum in Paracelso nostro cernitur exemplum, nempe contra fundatißimas eius rationes aduersariorum suorum adhuc neminem hactenus, vel tantillum adducere potuiße, quod eas labefactare queat. Quo percepto, nec tamen cedere cupientes, ad calumnias stylum suum conuertunt omnes, quotquot ei contradicunt. Nec tamen ita fabricatæ, quin maximam in Paracelsi laudem, quem vituperare conantur cedant: & intermin dum ipsi maledicere nituntur, Deo sic disponente, Balaam instar loquuntur, &c. Faciant quicquid in ipsis est, si Deus reformatorem istarum artium Paracelsum posuit, contrà non iuuabunt eos tota Græcorum loquacitas, Latinorum elegantia, nec Hebræorum pertinacia, quin veritas in Philosophia Medicinaq́ue locum per istum virum hebeat. Sed mißas ipsorum calumnias faciens, quôd contra veritatem nullæ ra- [sig. †8r] tiones hominum valeant, calamum ad tuam Illustrem prudentiam, Ornatißime virtutibus ac artibus omnibus, Generosissimeq́ue Domine mi, flectam: qui de naturæ secretioribus arcanis optimum facere iudicium potes, & sub tuo patrocinio, Theophrasti Paracelsi Philosophorum atque Medicorum facilè Principis, Archidoxorum librorum, item Physiocorum tincturæ, Præparationum, Vexationum, Cementorum, & Gradationum è Germanico sermone Latinam versionem typis commendare minimè differam: quòd sciam animi tui candorem nihil aspernari, quod veritatem & fidelitatem habet. Hosce meos igitur qualescunque non alia de causa per me susceptos labores, quàm in studiorum promotionem, & gratiam earum nationum quæ Germanicæ linguæ sunt expertes, æqui bonique consulens recipere tuendos velis. Non enim est intentio mea, nec fuit vnquam, vt ex his honorem aut laudem con- [sig. †8v] sequerer: at potius ne tanta lux, quæ per excellentißimum hunc Philosophum nostrum nobis ac toti mundo relicta fuit, sub ter modium absconderetur, efficerem, superq́ue montem vtut poßum collocarem: quò mundus videat, quantum artibus oriri Solem, & veritatis cognitioni per hunc Deus voluit. His paucis igitur, vt voles, vtere feliciter, & vale.

Illustri Magnificentiæ tuæ Deditißimus

Gerardus Dorn

Apparatus

Corrections

English Raw Translation

Generated by ChatGPT on 20 March 2023. Attention: This translation is a machine translation by artificial intelligence. The translation has not been checked and should not be cited without additional human verification.