Text.Duchesne.1604-01.!2r/Text

[sig. ã2r] Illvstriss[imo] viro Maximiliano Bethvno, Marchioni de Rony, Secreti & interioris Consilij Senatori, centum cataphractorum equitum præfecto, Regij ærarij Gazophylaci & archinomo, machinis bellicis & operibus præposito, Pictonensis prouinciæ Prætori, Jos[ephus] Quercetanus S[alutem] D[icit].

Non tantùm vulgari illo Græcorum prouerbio, Magnanime Heros, fides sit, χαλεπα εἶναι τὰ καλὰ: sed quotidiana etiam experientia satis supérque id ipsum testatur ac comprobat. Ad hæc pulchra, non sine magnis sudoribus comparanda cum triuiales homines non aspirent, ad eámque etiam captus ingenii illorum appellere non possit: nil mirum si in ludicris quibusuis, pro cuiúsque animi impetu, & nullius, aut parui saltem momenti rebus immo- [sig. ã2v] rentur, ac plerúmque tempus ludant. At quibus grandia ac excelsa ingenia natura contulit longè maiora contendunt ac expediunt vt nihil nisi grande, solidum, ac constans meditentur: eáque sola, summis laboribus ac vigiliis, quæ aliter conquiri non possunt, vt præclarissima ac humano generi per quam vtilissima ac salutaria peruestigent, quibus sibi gloriam & humanæ Reipub[licae] salutem pariant. Hinc quantis conatibus & quàm mira solertia ac industria, inter alios omnes, præclari Medici in assequendo scopo desudarint ex antiquorum & Neotericorum monimentis perspicuum est. Hæc siquidem scientia (Medicina inquam) præ aliis omnibus, secundum Theologiam nobilissima, abstrusissima, & humano generi vtilissima ac summè necessaria: cùm non obuia quæuis ingenia in sua adyta admittat: sed sola ea quæ persicaci mentis acie & perferendis animi laboribus valent, amplexetur, ac in abdita suorum arcanorum penetralia introducat, mirum non est vtique si in ea à segnibus & crassis ingeniis penitiùs rimanda & effodienda tàm crassè ac turpiter hactenus erratum sit & adhuc peccetur. Quid enim aliud præstent eiusmodi homines, qui solis rerum corticibus & superficiei intenti, quid, in occulto recessu virtutis delitescit vel prorsus ignorant, vel si norunt, ingenij stupore assequi non possunt. Hinc tot tantæque in medendi arte difficultates: hinc perplexa & medicorum & ægrorum ipsorum anxietas: dum hi ab imperitis sibi metuunt: Illi coniectura tantùm, suæ artis ve- [sig. ã3r] ritatem metientes, trepidè & indoctè medicantur, vt hinc inde certum finem expectare non sit promptum, nec sperari quicquam boni, ex tanta possit vacillatione ac fluctuatione. At præclara illa ingenia, quæ medicinæ veritatem certitudinémque euoluerunt: & quam in corticibus rerum externis & illarum stercoribus non inesse satis ingeniosè deprehenderunt, ac ex naturæ abissis & virtutibus in illis inclusis illam esse effodiendam cognouerunt: quam etiam aspectabili rerum illa facie, ac leui earum elaboratione nusquam contenta, aliquid maius ac præstantius in intimis rerum partibus inclusum & latitans aggressa, nucleum tandem, hoc est naturæ arcana, proprietatibus, facultatibus, virtutibus, astris ac formis, spiritibúsque grauida ex compedibus suis excluserunt, corporáque inutilia in quibus tincturæ illæ non vigerent, prorsus eliminarunt. Quàm igitur necesse fuerit, vitale à lethali, bonum à veneno, purum ab impuro, tenue à crasso, astra à suis orbibus ac corporum impedimentis dissociare, & reiecta omni impuritate, veram ac potentem rerum essentiam elicere, in vsúmque solam assumere, docet nos ipsa natura, dum in corporibus nostris cibos in nutrimentum conuertere nititur, cuius rei si testimonia luculentiora afferre hîc esset opus infinitis exemplis demonstrare promptissimum fuerit, nec aliunde quam ex naturæ virtutibus nobis insitis id palam fieri possit. Quot enim Deus bonè! impuritates eliminat! Quot coctionibus, [sig. ã3v] digestionibus, circulationibus sublimationibus & aliis verè chymicis omnibus operationibus, omnia sedulò, atque ita exactè digierit emundat, ac perpolit, vt vel ex magna quantitate ciborum, vix aliquot purorum spirituum & essentiæ extrahat atque in vsum suum referat. Hinc variæ artes à sublimibus illis ingeniis excogitatæ & adinuentæ. hinc inter omnes nobilissima Chymia ex luce naturæ deprompta, eamque imitante, sola repurgandis, igne suo, omnibus spiritibus, ac essentiis rerum educendis, puróque ab impuro secernendo apta emicuit, magnóque honore ab antiquitate culta est, quòd eius inuentores ac sectatores admiranda patrarent, sicque sibi Deorum gloriam vt nomen à vulgo aucuparentur. Sed cùm abundè in progressu huius scripti mei ac aliorum à me editorum, atque mox fauente Deo, in lucem producendorum, hæc declarentur, quorsum hîc tibi diutius caput obtundam? Hoc vnum restat generosissime ac illustrissime Heros excutere, cur hîc te compellam & tam amplo nomini tuo, tantulum quidem opus, si quod de meo est spectetur: quàm maximum verò si subiecti argumentum libretur, nuncupandi ac consecrandi ansam ac confidentiam tam audacter arripuerim. Sed cui potiùs quam tibi huius fœtus ab omni inuidia conseruandi, tutela ac cura committi possit, qui & bonis literis & armis non mediocriter, sed abunde, omnique aliarum virtutum [sig. ã4r] genere instructus, quæcunque præclara sunt obuiis vlnis amplecteris & nouitatis ingeniosæ humano generi salutaris, arcanorúmque naturæ perscrutandorum studiosus semper fueris, vt sanè nemo augustissimo nostro ac potentissimo Regi occurrere potuerit, qui præ te ad tanta gubernacula, muniáque quàm grauissima obeunda, quæ tibi vt solertissimo ac ingeniosissimo, necnon fidelissimo demandata sunt ac concredita, deligi ac vocari potuerit: vnde quàm gratus & acceptus, tuo primum Regi nostróque: deinde bonis omnibus viris eniteas, norunt qui animi tui magnitudinem, in rebus gerendis summam industriam, ac candorem, addo & fœlicitatem comperta habent. Hoc si beneuolo animo, & candida fronte, munusculum exceperis, amorísque tui honore me dignatus fueris totum me ribi deuinctum habebis, maioráque aggrediendi & tibi moram gerendi, volenti ac currenti etiam non paruos stimulos addideris. Vale.

Tui obsequentissimus
Ios[ephus] Quercetanus R[egius] M[edicus].

Apparatus

Corrections

---

[Variant]

[sig. ã3r] ritatem metientes, trepidè & indoctè medicantur, vt hinc inde certum finem expectare non sit promptum, nec sperari quicquam boni, ex tanta possit vacillatione ac fluctuatione. At præclara illa ingenia, quæ medicinæ veritatem certitudinémque euoluerunt: quam etiam Deus ipse testimonio suo asseruit & carne humana indutus re ipsa ac vsu confirmauit, sola aspectabili rerum illa facie, ac leui earum elaboratione nusquam contenta: aliquid maius ac præstantius in intimis rerum partibus inclusum & latitans aggressa nucleum tandem, hoc est naturæ arcana, proprietatibus, facultatibus, virtutibus, astris ac formis spiritibúsque grauida ex compedibus suis excluserunt, corporáque inutilia in quibus tincturæ illæ non vigerent, prorsus eliminarunt. Etenim cum natura bonum, nisi veneno copulatum, vllum produxerit: idque sic iubente creatore, ne carerent homines excutiendi torporis industria: ita omnia, perfecta quidem in se, creauit, vt in vsum hominis tamen citra laborem ac præparationis artificium imperfecta reddita sint. Qua enim industria ingenium & corpus homo exerceret, si omnia illa præmansa sponte caderent in stomachum. Cùm enim Deus nullum finem faciat operandi, nunquid iniquum fuerit, hominem ad imaginem ipsius conditum, otio torpere, ac in vtrámque aurem securè dormire? Quàm igitur necesse fuerit, vitale à lethali, bonum à veneno [missing text] dissociare, & reiecta omni impuritate, veram ac potentem rerum essentiam elicere, in vsúmque solam assume- [sig. ã3v] re, docet nos ipsa natura, dum in corporibus nostris cibos in nutrimentum artificiosè conuertere nititur. Quot enim, Deus bone! impuritates & stercora eliminat! quot circulationibus omnia sedulò, atque ita exactè perpolit! vt si vel integrum bouem homo in cibum vorauerit vix duodecim aut quidecim boni succi & nutrimenti vncias sit extracturus, & in vsum suum relaturus. [missing text] Hinc variæ artes à sublimibus illis ingeniis excogitatæ & adinuentæ. Hinc inter omnes nobilissima Chymia ex luce naturæ deprompta, [two words missing] sola repurgandis igne suo omnibus, & spiritibus [two words missing] rerum educendis, bonóque à veneno secernendo apta emicuit, magnóque honore ab antiquitate culta est, quod eius inuentores ac sectatores admiranda patrarent, sicque sibi Deorum gloriam vt nomen à vulgo aucuparentur. Sed cùm abundè in progressu huius scripti mei ac aliorum à me editorum, atque mox, fauente Deo, in lucem producendorum, hæc declarentur, quorsum hîc tibi diutius caput obtundam? Hoc vnum restat generosissime ac illustrissime Heros excutere, cur hîc te compellam & tam amplo nomini tuo, tantulum quidem opus, si quod de meo est spectetur: quàm maximum verò, si subiecti argumentum libretur nuncupandi ac consecrandi, ansam ac confidentiam tam audacter arripuerim. Sed cui potiùs quam tibi huius fœtus ab omni inuidia conseruandi, tutela ac cura committi possit, qui & bonis literis & armis non mediocriter, sed abunde, omnique aliarum virtutum