Dedication, no date (1580), Jan Pauwels to Andreas a Carasco (BP183)
| Author: | Jan Pauwels |
| Recipient: | Andreas a Carasco |
| Type: | Dedication |
| Date: | no date [1580] |
| Place: | Middelburg |
| Pages: | 2 |
| Language: | dut |
| Quote as: | https://www.theatrum-paracelsicum.com/index.php?curid=2026 |
| Editor: | Edited by Julian Paulus |
| Source: | Paracelsus, Vanden eersten dry Principijs, ed. Jan Pauwels, Delft: Aelbrecht Hendricksz 1580, sig. A2r–A2v [BP183]
|
| CP: | Not in Kühlmann/Telle, Corpus Paracelsisticum |
| Translation: | Raw translation see below |
| Back to Paratexts Back to Texts by Jan Pauwels |
[sig. A2r] Den Edelen/ Eerbaren/ ende see Eruarenen/ Discreten/ Andræas A Carasco. Saluyt.
Eedele/ Eerbare/ Wijse/ Discrete ende seer Eruarene/ wt grooter liefden tot uwaert draghende/ ben ick geaffectioneert/ genegen/ ia in mijn gemoet ghedronghen v Eed[ele] Eerb[are] W[ijsen] dese mijnen arbeyt te aduerteren ende te dediceren. Ende dat/ om dat ick v Eed[ele] Eerb[are] W[ijsen] also kenne/ dat ghy een Lieffhebber der principale drijen Consten zijt: Niet alleen een beminner/ maer inder daet ondersoeckende. Ende dat insonder inder Mathematica, de welcke vloeyende is wt de drie principale Consten/ Arithmetica, Geometria, ende Astronomia. Alle hoe wel dese drietractaten/ niet int particulier vander Mathematica en roeren noch vermelden/ so zijnse doch daer aen ende in besloten ende begrepen. Ende daer wt canmense proberen ende oock demonstreren/ gelijck oock den Galenischen/ tselue soo wel als den Hooch Verlichteden Theophrastus Paracelsus dat bekenne/ dat gheen Medecijn noch Chyrurgijn bestaen en mach/ Hy en behoort te voren een Astronomijn te zijn/ ofte hy moet eerst inder Arithmetica ende Geometria, ghefondeert/ ende eruaren wesen: Naer dien doch den mensche den microcosmus, ofte cleyne Werelt genaemt/ ende vergeleecken wert byden grooten Mundus ofte Werelt/ Twelcke de Sophisten also wel metter lippen/ als tswelue de ware Philosophi metter daet ende eruarenheyt bekennen.
Ende naer dien v Eed[ele] Eerb[are] W[ijse] in desen Eruaren/ ende oock inder Spagyrica een naerstich Experimentator zijt/ soo en soude ick niet weten/ wie dat ick bequamer tot eenen Patroone/ om deses demonstratiuæ te defenderen/ versoecken soude.
[sig. A2v] Soo hebbe ick dese drie Boeckskens Theophrasti, (de welcke de onnodichste niet en zijn) als namelick:[c1] vanden Tribus principijs, dat is/ vanden drie eerste dinghen: Sonder welcke Boecxkens scientie, also weynich een Chyrurgijn ende ooc Medicijn/ can noch en mach bestaen/ als sonder de Astronomiam, ende Astrologiam, want int selue is cortelick begrepen ende verclaert waer van ende waer in den gantschen mensche gecomponeert is/ ende bestaet/ ende is ooc cortelick tfondament der Spagyrica.
Dat tweede Boeck/ is/ vanden Viribus Membrorum, begrepen in dry deelen/ de welcke oock voor allen van noode is alle Aenuangenden deser const te weten.
Ende dat dere is vanden Contracten ende lammen leden/ hun Theoria ende Praxim ouerghesettet wt den Hoochduytsche in onse nederlantsche tale/ Tot nut/ stichtinghe/ ende weluaert onses Patria, Hoe wel v sulcx niet van nooden en ware naer dien v Eed[ele] Eerb[are] W[ijse] inden Hoochduytsche spraecke selft eruaren ghenoech zijt: Maer nae dien ghy niet der Sophisten aert ende nature en hebt/ die welcke niemant wat goets gunnen/ als alleen haer seluen/ maer veel eer Paracelsi aert daer inne hebt/ de welcke doch niet geschreuen heeft/ om verborgen te houden/ maer veel meer/ om tlicht aen den dach te laten comen.
Soo sal v Eed[ele] Eerb[are] W[ijse] sonder twijffel/ desen mijnen ghetrouwen arbeydt/ my int goede aff nemen: Ende wil v[c2] Eed[ele] Eerb[are] W[ijse] tselue laten beuolen zijn/ ende my in meerdere te geuen v Eed[ele] Eerb[are] W[ijse] wederom naer desen ten dienste presentere/ naer mijnder simpelheyt/ ende cleyne/ gaue die ick van Godt ontfanghen hebbe.
Daer beneffens oock biddende v/ Eed[ele] Eer[bare] W[ijse] tselue int goede/ ten besten van my aen te nemen/ Datum tot Middelburch in Zeelandt.
Per Me al v E[edele] dienst willigen/ Jan Pauwelsche Mathematicæ Studiosi.
Dutch Raw Translation
Generated by ChatGPT-4 on 31 March 2023. Attention: This translation is a machine translation by artificial intelligence. The translation has not been checked and should not be cited without additional human verification.
Aan de Edele, Eerbare en zeer Ervaren, Discrete Andræas A Carasco. Gegroet.
Edele, Eerbare, Wijze, Discrete en zeer Ervaren, met grote liefde voor u, ben ik genegen, gedreven in mijn hart, om deze arbeid van mij aan u, Edele en Eerbare Wijzen, te adverteren en te wijden. En dat, omdat ik u, Edele en Eerbare Wijzen, zo ken dat u een liefhebber bent van de belangrijkste drie Kunsten: niet alleen een bewonderaar, maar ook een onderzoeker. En dat vooral in de Wiskunde, die voortvloeit uit de drie belangrijkste Kunsten: Arithmetica, Geometria en Astronomia. Hoewel deze drie verhandelingen niet specifiek betrekking hebben op of vermelden van de Wiskunde, zijn ze er toch mee verbonden en begrepen. En daaruit kan men onderzoeken en ook aantonen, zoals ook de Galenische en de Hoog Verlichte Theophrastus Paracelsus erkennen, dat geen Geneeskunde of Chirurgie kan bestaan zonder eerst een Astronoom te zijn, of hij moet eerst in de Arithmetica en Geometria gefundeerd en ervaren zijn: aangezien de mens toch de microkosmos of kleine Wereld wordt genoemd en vergeleken wordt met de grote Mundus of Wereld, hetgeen de Sofisten evenzeer met hun lippen als de ware Filosofen met hun daden en ervaring erkennen.
En aangezien u, Edele en Eerbare Wijze, ervaren bent in deze en ook een ijverige Experimentator in de Spagyriek, zou ik niet weten wie ik beter tot een Patroon zou kunnen verzoeken om deze demonstratieve verdediging.
Dus heb ik deze drie Boekjes van Theophrastus gekozen (die niet de minst noodzakelijke zijn), namelijk: over de Tribus principijs, dat wil zeggen, over de drie eerste dingen: Zonder welke Boekjes van kennis, een Chirurgijn en ook Medicijn evenmin kunnen bestaan als zonder de Astronomia en Astrologia, want daarin wordt kort uitgelegd en verklaard waaruit en waarin de gehele mens is samengesteld en bestaat, en het is ook kortweg het fundament van de Spagyriek.
Het tweede Boek is over de Viribus Membrorum, samengevat in drie delen, wat ook nodig is voor iedereen die met deze kunst begint.
En het derde gaat over de Contracten en lamme ledematen, hun Theorie en Praktijk, vertaald uit het Hoogduits naar onze Nederlandse taal, voor het nut, de stichting en het welzijn van ons vaderland. Hoewel u dit niet nodig heeft, aangezien u, Edele en Eerbare Wijze, zelf ervaren genoeg bent in de Hoogduitse taal: Maar omdat u niet de aard en natuur van de Sofisten hebt, die niemand wat goeds gunnen behalve zichzelf, maar eerder de aard van Paracelsus, die niet heeft geschreven om te verbergen, maar veeleer om het licht aan de dag te laten komen.
Dus zonder twijfel zal u, Edele en Eerbare Wijze, deze trouwe arbeid van mij in goedheid aannemen: En ik wil u, Edele en Eerbare Wijze, hetzelfde laten bevelen, en mijzelf opnieuw aanbieden voor uw dienst na deze, volgens mijn eenvoudigheid en de kleine gave die ik van God heb ontvangen.
Daarnaast bid ik u, Edele en Eerbare Wijze, hetzelfde in goedheid en voor mijn bestwil te aanvaarden. Gedateerd te Middelburg in Zeeland.
Door mij, altijd gewillig tot uw Edele dienst, Jan Pauwelsche, wiskundestudent.
English Raw Translation
Generated by ChatGPT on 31 March 2023. Attention: This translation is a machine translation by artificial intelligence. The translation has not been checked and should not be cited without additional human verification.
To the Noble, Honorable, and Very Experienced, Discreet Andreas A Carasco. Greetings.
Noble, Honorable, Wise, Discreet, and Very Experienced, with great affection for you, I am inclined, driven in my heart, to advertise and dedicate this work of mine to you, Noble and Honorable Wise Men. And that is because I know you, Noble and Honorable Wise Men, to be a lover of the three most important Arts: not only an admirer, but also an investigator. And especially in Mathematics, which arises from the three most important Arts: Arithmetic, Geometry, and Astronomy. Although these three treatises do not specifically relate to or mention Mathematics, they are nonetheless connected and understood. And from that one can investigate and also demonstrate, as the Galenic and the Highly Enlightened Theophrastus Paracelsus recognize, that no Medicine or Surgery can exist without first being an Astronomer, or he must first be founded and experienced in Arithmetic and Geometry: since man is called the microcosm or small World and is compared to the great Mundus or World, which the Sophists acknowledge as much with their lips as the true Philosophers with their actions and experience.
And since you, Noble and Honorable Wise Man, are experienced in this and also a diligent Experimenter in Spagyrics, I would not know whom I could better request as a Patron for this demonstrative defense.
So I have chosen these three little Books of Theophrastus (which are not the least necessary), namely "On the Tribus principijs, that is, on the three first things": Without which Books of knowledge, neither a Surgeon nor a Physician can exist any more than without Astronomy and Astrology, for therein is briefly explained and declared whereof and wherein the whole man is composed and consists, and it is likewise briefly the foundation of Spagyrics.
The second Book is On the Viribus Membrorum, summarized in three parts, which is also necessary for anyone beginning with this Art.
And the third is about Contracts and lame limbs, their Theory and Practice, translated from High German into our Dutch language, for the benefit, edification, and welfare of our country. Although you, Noble and Honorable Wise Man, do not need this, since you are experienced enough in the High German language yourself: But because you do not have the nature of the Sophists, who wish no good to anyone but themselves, but rather the nature of Paracelsus, who did not write to conceal, but rather to bring to light.
Therefore, without doubt, you, Noble and Honorable Wise Man, will accept this faithful work of mine with kindness: And I want to recommend the same to you, Noble and Honorable Wise Man, and offer myself again for your service after this, according to my simplicity and the small gift I have received from God.
Additionally, I pray that you, Noble and Honorable Wise Man, will accept the same with kindness and for my own good. Dated in Middelburg in Zeeland.
By me, always willing to serve your Noble service, Jan Pauwelsche, mathematics student.
