Dedication, 1561-01-25, Adam von Bodenstein to Wilhelm Böcklin von Böcklinsau

Author:	Adam von Bodenstein
Recipient:	Wilhelm Böcklin von Böcklinsau
Type:	Dedication
Date:	25 January 1561
Place:	Basel
Language:	Latin

Quote as:

https://www.theatrum-paracelsicum.com/index.php?curid=890

Editor:	Edited by Julian Paulus
Source:	Paracelsus, Liber de duplici anatomia, ed. Adam von Bodenstein, no place, no date [1561], sig. α1v–β3r [BP042]

CP:	Not in Kühlmann/Telle, Corpus Paracelsisticum

Back to Paratexts Back to Texts by Adam von Bodenstein

Reverendissimo Principi ac Domini, Domino VVilhelm Beckli ab Becklißouu , primarij Archiepiscopatus Magdeburgensis Canonicorum præposito dignißimo, principi clementißimo, Adam à Bodenstein philosophiæ & medicinæ Doctor, Salutem per Iesvm Christvm precatur.

Constat uetustissimam esse consuetudinem & ubique gentium à bonis uiris non sine magnis causis comprobatam, amplissime princeps, ut libros ædituri in lucem, dedicarent & ascriberent hominibus, qui uirtute, authoritate & potentia longè cæteros præstarent. Primi enim homines rudes & simplices, sparsim cùm habitarent, quoties uel res diuinas, uel naturales, uel mores honestos docerent, suam doctrinam confirmabatn magnorum uirorum authoritate, quos [sig. α2r] etiam Heroes & Deos uocabant. Talium ergo calculo, scripta aut institutiones comprobata, cunctis uidebantur uera & utilia: Hac ratione complures coniungebantur arctissimo necessitatis uinculo. Deinde autem, ubi hominum uitia uehementer excreuerunt, & inuidia contentionibusq́ue cœperunt flagrare, praui famosos libellos, in magistratum, certasq́ue personas suppressis authorum nominibus scripserunt, factum est, ut non modò omnes cogerentur sua nomina scriptis addere, sed etiam certis doctisq́ue uiris eos tanquam fœtus siue animi proprios fructus iudicandos offerre et dedicare, ut ita extinguerentur hæc genera scribendi mala. Terta accessit causa, etiam non leuis: Quum nihil sit ita sanctum & perfectum, quod non maleuolorum dentibus rodatur, quæsiuerunt sibi huiusmodi dedicationibus patronos, qui cum suis, ab inuidorum omniumq́ue sycophantarum ca- [sig. α2v] lumnijs & morsubus uenenosis, ipsos tuerentur: Quod Pythagoras philosophiam ex Aegypto in Italiam traducens ubi negligeret, coactus est Seruio Tullio regnante, sibi cœnobiu instituere, & clam docere, unde à potentibus, eius schola & doctrina sublata est: Magnum enim et præclarum est, magnis & laudatis uiris placuisse. Postremo, excellentissimorum etiam uirorum mores totamq́ue uitam conati sunt eiusmodi dedicationibus, tanquam optimis testibus conirmare, & uitam, studia, totamq́ue familiam posteris imitanda proponere, quo constaret, quibus in officijs, quantoq́ue animi uigore uixerint, & qua ratione potissimum excoluerint animum, hominis præstantissimam partem: Non enim omnibus omnia conueniunt, at similia similibus recte coniunguntur: Ego etiam magnifice præsul, cùm omnes dedicandi causas ponderarem, & mecum diligenter deliberarem, cu- [sig. α3r] iusnam patrocinio hoc opusculum doctissimi uiri Theophrasti in publicum prodiret, primus haud immerito occurristi, qui authoritate propter generis eximiam nobilitatem, & singula res tuas uirtutes plurimum apud omnes polles: Quis enim non admiratur, illam præclaram tuam iuris scientiam & simul cewrtam experientiam longo usu comprobatam? qui totum ius ita in actiones honestissimas produxisti, ut uideatur illud in te uiuere: Quis etiam non amplectitur & prædicat tuam in familiaribus colloquijs & negotijs suauissimam comitatem et humanitatem? In publicis summam prudentiam, fortitudinem in rebus difficilimis administrandis, in consilijs dandis afflictis & oppressis iuuandis miram promptitudinem? quæ uniuersa cum alijs præclarissimis donis, inuictissimus Imperator Carolvs Qvintvs considerans, præ cæteris uiris nobilissimis, te in rebus [sig. α3v] administrandis sibi auxilio esse uoluit, tribuitq́ue officium & uicem teneres Marschalcki imperij, quo plurimos annos maxima cum laude functus es: Sed hæc, quia non solum omnibus Germanis, uerum toto orbi notissima sunt, ne mea oratione ieiuna, tuarum uirtutum laudes potius extenuem & imminuam, quàm amplificem & extollam, nihil de ipsis dicam præter hoc unicum uidelicet, quod cernam eas uehementer exornatas egregia naturalium rerum cognitione, qua ueluti lumine clarissimo non solum præluces uiris generosissimis, sed etiam doctissimis, qui sese philosophos profitentur: Hæc aliaq́ue nonnulla inquam animo dum uoluerem meo, & medicæ artis scientissimi, Theophrasti librum de anatomia statuerem omnibus communicare, nullus inter omnes mihi uisus est patronus futurus commodior ipso, qui & rem intelligeret, & eam faci- [sig. α4r] le nominis existimatione tueretur: Quod consilium & propositum meum, ut ad finem perducerem, non potest dici, quantum uir eruditione non uulgari, prudentia & sapientia admirabili, dominus Henrichvs Falkner, clarissimæ urbis Basiliensis Cancellarius dignissimus, doctorum uirorum Mecænas optimus me incitarit, & currenti (ut prouerbio fertur) calcar addiderit, quoties tui mentionem facere solet, cuius authoritas non immeritò multum apud me nostrosq́ue ciues ualet: Nam & ipse optime meretur de nostra Rep[ublica] & maiores ipsius summas dignitates nacti plurima beneficia in ipsam contulerunt: Hic inquam uir grauis & facundus, ualde tuas solet prædicare uirtutes, & specimen earum præsens ostendit: Quoniam tradidisti ipsi aquam Chymica arte extractam, quæ homines crudelissimo morbo Apoplexia correptos & prostratos, [sig. α4v] cito reficit ac plerunque erigit, ut aliquoties in nostris ciuibus magno commodo & multorum admiratione experti sumus: Quia in isto multisq́ue alijs morbis exquisitis, cernimus euidentissimè, crassam nimisq́ue compositam illam medicinam parum aut omnino nihil prodesse: At synceram & subtilem, à fecibus suis purgatam, celeriter penetrare uiresq́ue salutares demonstrare. Hæc enim est anima & uita rerum, quæ pauca existit quantitate, actione autem ampla & ingens, ut indies magis ac magis experientia iudicandi ratione certissima disco: Nam aliquot annos (ut ingenuè fatear) hanc præstantissimam physicæ partem, insaniens cum insanis odio persequutus sum, quòd allegoricè & occultè scripta non intelligerem, nec ipsas rerum iucundissimas formas uiderem: Nunc autem aliquo illustratus lumine, quotidie magis magisq́ue huius rei, speculatione coniuncta a- [sig. α5r] ctioni, incendor, uideoq́ue (modo uera fiat separatio rerum arte Spagyrorum) res inueniri suauissimas & utilissimas, in quibus contemplari licet mira omnipotentis Dei opera, quæ plerique, dum non uident nec intelligunt, turpissimè rident & contemnunt, ignorantia etenim horrida bellua semper ueræ scientiæ repugnat, & prauus animus pauca cognoscens, omnia persuadet sibi, se scire, & quæ ignorat arbitratur ea aut non esse uera, aut nullius momenti: Natura enim, mali blandiuntur sibi, suisq́ue uitijs fucum quærunt, & cristas erectas difficilime dimittunt, qui profecto non concedent, nos ex melle syncero aquas & olea distillatione unquam posse separare, quod tamen re uera efficere nouimus: Quid dicerent, si oculis cernerent sales cuiusuis generis ascendere alembicum, ut sapor & odor permaneat in aquis: Hac arte salis armoniaci aquam extraximus, quæ retinet acro- [sig. α5v] rem, totumq́ue saporem sui salis, & est summè penetratiua, adeo ut aurum ducat siue dissoluat in uerissimum liquorem, fermè cærulei coloris: Corallos paucis diebus, re, rusticis & pauperrimis notissima uilissimaq́ue, non toxica, naturaliter dissoluimus, & in limpidissimum liquorem uertimus, qui nemini nocet, & omnes corporis partes celerrimè penetrat, easq́ue naturali uigore reficit: Hoc profecto modo coralli debent sumi, non silices aut imminuti, aut in puluerem digestioni non subiectum redacti, qui ut sumuntur, ita eijciuntur absque ulla concoctione, & ipsorum natura integra, postquam corpus penetrarunt, permanet: Et si concedamus aliquid ipsos corallos siue calculos, corpori humano prodesse, qui unà cum excrementis eijciuntur, Quanto magis ipsa substantia, anima, totáque uirtus resoluta, & ita præparata, ut facilimè in- [sig. α6r] tegris qualitatibus omnia membra queat transire, & re ipsa pro sua natura corpus recreare, & conseruare, nocentia arcere & abigere? Quæ licet magna & utilissima sint, tamen longè mirabliora utilioraq́ue reperiuntur quotidie. Inuenimus artem, qua, hominem uiginit integros annos laborantem morbo caduco, liberamus: Medicina hæc adeo est mitis naturalis, corporiäque conueniens, ut eam sanus bibo absque ullo incommodo. Quid obsecro, mirabilius & efficacius in morbis curandis, quàm olea uitriolata, colchotaris, antimonij, sulphuris, uini, & aliorum complurium? quorum effectus uarij & præclarissimi describuntur, cum alibi, tum in Theophrasti libellis de uita longa, quos anno proximo Serenissimis & Amplissimis Dominis meis Venetis, obtuli, typisqúe mandaui. De his oleis mediusfidius multa passim scri- [sig. α6v] buntur falsa et uana, ut experientia didici: Quo sit ut etiam homines profecto non pauci, prudentes & eruditi, inq́ue arte hac non mediocritur uersati, nun sint persuasi, hæc aut nunquam posse fieri, aut humano ingenio non inueniri: Vnde præter suam opinionem aliqua si uideant, ualde mirantur, quorum è numero est uir genere nobilissimus, rerum experientia peritissimus, Dominus Vincentius Magius Brixensis,, ciuis Basiliensis, & amicus noster charissimus, qui sæpe me inueniens Chymica tractantem, in magnam adducitur admirationem, quod uenerandæ senectutis iam septuagenarius animaduertat miros effectus rerum arte præparandarum, & intelligat maximas & efficacissimas uires in corporum penetralibus latitare, quas Deus omnis boni causa, hominib[us] per certos artifices utendas tradit: Hæc liquor ille tuus, cuius antea fecimus mentionem, mani- [sig. α7r] festè in paralisim, morbum difficillimum probat: Ex quibus non duntaxat clarè constat, te omnes artes & disciplinas amare, doctos fouere & promouere, Verum etiam in hac subtiliori philosophia plurimum delectari, alijsq́ue prodesse: Quod hercle pium studium & humanum, egregiè me incitauit, ut hos de anatomia libellos, contrahendi gratia tecum uir generosissime, maiorem arctioremq́ue amicitiam, tibi dedicarem: In quibus, Anatomiam duplicem autor proponit, alteram rudem et facilem, quam localem appellat, alteram subtilem & aliquanto difficliorem, quam Essatam uocat: quarum illa hactenus sola à doctis & indoctis celebrata & in usu habita est: Hanc uerò longê præstantiorem aut prorsus intactam reliquerunt, aut ueritate coactialia tractando ita obscure notarunt, ut nemo eam in rerum natura existere deprehenderit: Illius quidem periti non carent sua laude, [sig. α7v] quod discant & doceant parium corporis situm, ordinem, & cignationem in cadaueribus dissecandis, quibus cognitis, facilius iudicare possunt, quodnam membrum doleat, & quæ partes cognatæ afficiantur, attamentalis est, (quemadmodum testatur etiam Andreas Vesalius) ut lanij atque carnifices longè sint magis in ea exercitati, quam pleriq́ue medici, & uulgus facilè, modo aliquoties inspiciat resolutionem siue dissectionem partium, discere eam possit. Altera uerò non quærit suam doctrinam ex mortuis, in quibus pleraque principaliora situm uerum, & formam amittunt, sed uiuens, uiuis docet, quæ requirit ingenium, diligentiam & simul multarum rerum peritiam, causarum cognitioni coniunctam: Est enim omnium rerum naturalium, quatenus simpathia conueniunt & cohærent, ad suam communem naturam defendendam scientia: Quoniam nul- [sig. α8r] la existit res in tota hac uniuersitate, quæ non cum alijs complurimis uinculo naturali sit connexa, & alijs multis repugnet: siquidem omnia Herculeo uinculo cohærent: Omniaq́ue uicissim Vatiniano odio disiunguntur, quo euenit, ut similia similibus curentur, & contrariorum contraria sint remedia, quod res concordes & eodem iugo complicatæ, uires suas communicant, suis suppetias ferant, & uno studio eodemq́ue modo contraria arceant ac expellant: Est enim cognatarum rerum, maximis etiam interuallis distantium, una eademq́ue naturalis forma, qua conueniunt, non aliter atque diuersæ formæ in eodem communi genere, quod infinitis exemplis probare possumus, sed unum nobis sufficiet declarandi gratia. Vt cerebri locus, situs, quantitas, externaq́ue forma cum membranis & neruis, per localem anatomiam haud magno [sig. α8v] labore inuestigare licet: Cæterum quæ extra minorem mundum siue hominem in amplissimo mundo, unam eandemq́ue anatomiam naturalem subeant, nemo cognoscet, nisi omnium mundi partium, naturale uinculum, ipsi actioni coniungat: Nam cerebrum habet stellas, astra, certasq́ue cœli regiones, et partes sibi cognata, quæ rectè si habent, & ipsum cerebrum simul communi natura bene affictur, Sin minus, & cerebrum patitur, quod animaduertere quiuis potest, in certis cerebri morbis, qui diuersis temporibus sæuiunt: Deinde inter elementa unum esse coniunctum cerebro, non solum cunctis constat, sed etiam partes aëris, aquæ, & terræ miris modis ipsi conducere: Propterea aliquandi homines misere afflicti malis cerebri, in alijs ac alijs locis cito curantur, & aquis in pristinum restituuntur statum. Cernimus etiam flumina, fontes & thermas aliquot, cerebro prodesse, Ali- [sig. β1r] quot uicissim nocere, propter unam & eandem aut dissimilem naturam: Aliqui eleuantur omni languore unici cognati auxilio, quod multis uidetur fieri miraculose. Quis non miratur mummiam certasq́ue hominis partes suis similibus adplicatas, adeo præsentia esse remedia? Inter bruta diuersa cum sint genera, multæ species communione cerebro utilia sunt, eiusq́ue naturam in prima origine sortitæ. Complures quoque brutorum partes certissimo fœdere ipsi cerebro obligantur: Nemo sanæ mentis etiam dubitat, quin arbores, frutices, herbæ, eorumq́ue partes quamplurime reperiantur, quæ cerebro auxilia res manus præstent: Veteres non citra certam causam planetas coronarias habuere: Postremo, metalla lapidesq́ue esse infinita numero, amica cerebro, obsecro aliquantum uersatus in chymia quis non uidet? cum multa cerebri figuram & formam in exter- [sig. β1v] nis referant, quæ omnia non solum rectè parata & sumpta intrinsicè, cerebrum male infectum reficiunt ac in priorem naturam reponunt, imo etiam sola appensione aut uapore curant. Hoc modo indoctissimi empirici, aliqando unius rei cognatione mira præstant, sibiq́ue nomen & thesauros comparant, Qui iterum turpissimè aberrant, quod rei ueram anatomiam ignorent, & cerebri quæ sunt, cordi admoueant, stomacho, aut pulmoni aut cuiuis corporis parti. Quemadmodum enim cerebrum nec in manibus aut pedibus quærit Localis anatomicus, ita nec Essatus capitalia cuiuis corporis parti administrat: Et uno ore quanuis sumantur medicamina etiam diuersissimi generis, tamen unumquodque ad sibi similem tendit partem: similia similibus congratulantur: Ita & liquor tuus probatissimus, naturaliter cerebri uentriculis conuenit, qui eius præsentia [sig. β2r] propter communem essentiam & amicitiam efficacem, dum periclitantur, miris recreantur modis, qualis refectio non fit alijs rebus ægue calidis, siccis, frigidis, humidis, tenuibus aut etiam crassis, uerum concorde natura solummodo: Quia auxilio multorum aduersa pars longè facilius uincitur. Ergo ut ipse Paracelsus inquit, Nemo debet iactitare se anatomicum esse, ubi cadauer aliquod, in quo nullus uitæ spiritus existit, dissecare nouit: Sed is potius, qui callet uiuam rerum conuenientiam cum toto corpore & eius partibus: Sunt enim aliqua, quæ omnes præcipuas partes corroborant, in hac & tuam amplitudinem uersatum, non tantum ex liquore antedicto colligo, sed ex alijs quamplurimis, qua ingenium excoluit & experientia multa probauit: prudentes ac periti stupenda animaduerto posse ostendere, quod uarias hominum cu- [sig. β2v] ras audiuerint & experti sint: sic milites prælara in castris ad finem deducunt, quæ nec medici nec Chyrurgi efficere possunt: Rustici in agris, à brutis animalibus plura huius anatomiæ discunt obseruatione, qui optime nouerunt, non quasuis terras pro ferre quasuis plantas: Hi causas cum ignorent, nec experientiam auxilio memoriæ in artem redigunt, pauca posteris relinquunt, licet semper uestigia adpareant. Tua autem clementia, so memoria repetat ea, quæ de tali anatomia uiderit, legerit, audiuerit, & in ea experta sit, pro cul dubio iudicabit hoc opusculum doctum, utile & Theophrasti nostro in arte ,edioca uiniuersaq́ue philosophia peritissimo & doctissimo dignum qui nonnulla quidem obscurè tradit, quod nouas artes, nouis uocabulis doceat, quam obscuritatem ego certe aperto planóque sermone conatus sum explicare & illustrare, sed au- [sig. β3r] thoris mentem ubique retinere uolui, & exemplari usu sum ualde intrucato. Itaque si ueritatis studiosi (quos iuuare cupimus ac in rectam uiam deducere) aliqua reperint, non ita perspicua & manifesta, ut ipsi uelint, ne mihi uitio uertant rogo. Maleuolis uerò, qui nil nisi sua probant, consulo, ut omni philautia deposita, hanc anatomiam diligenter considerent ac discant, quo hominibus melius possint prodesse: Hoc consilium bonum & ipsis utilissimum si asper nati fuerint, tua singularis mirandaq́ue authoritas, & magna potesta ueritati coniuncta, istos coeercebit. Faxit Deus Optimus Maximus, ut tua clementia & amplitudo diu nobis omnibus salua atque incolumis uiuat. Vale. Ex ædibus nostris & amicorum, Sole pertranseunte. 15. gradum aquarij, anno M. D. LXI. Basileæ.

Apparatus

Variants

Notes

Marginalia

Word Explanations

Sources

Corrections

Bibliography