Preface, no date (1570), Gerhard Dorn to the Reader (BP.Dorn.1570-01)

Author:	Gerhard Dorn
Recipient:	Reader
Type:	Preface
Date:	no date [1570]
Pages:	12
Language:	Latin

Quote as:

https://www.theatrum-paracelsicum.com/index.php?curid=2790

Editor:	Edited by Julian Paulus
Source:	Gerhard Dorn, Lapis metaphysicus, aut philosophicus, no place, no printer 1570, sig. A5r–B2v [BP.Dorn.1570-01]

Translation:

Raw translation see below

Back to Paratexts Back to Texts by Gerhard Dorn

[sig. A5r] Præfatio.

Probare nos ab exordio decet, nostram Metaphysicam legitimam prolem, & quasuis alias adulterinas fore. Negant moderni Physici Metaphysiciq́ue pertinaciter quintam essentiam nostram. Hoc nobis argumentum est optimum, contra similes docendi suas opiniones fore nullas. Quid cœlum esse iudicabunt isti? Negare nobis audebunt esse quintum esse quid à quatuor ut purum ab impuris à Dei separatum, aut ignorare hoc ipso fatebuntur? Dubium non est eos arcanum hoc non intelligere. Si cœlum etiam à quatuor primis essentijs separatum esse nobis admittant, ergo quinta essentia. Nisi dixerint cœlum etiam fore quatuor elementa, & essentias quatuor puras, ut octo sint essentiæ. Hoc ipso negabunt cœlum purum existere, foreq́ue dicent, ut inferiora sint elementa. Nam puritas ab unione dicitur hoc loco magis quàm à sinceritate. Si quatuor elementa forent in cœlo, sicut inferius mixta: mixtim [sig. A5v] etiam apparerent in eo prout hic, quod minime fit. At unicum uidetur elementum, plurimis ornatum cœlestib[us] corporibus, ac tot quot mundus inferior: istis etiam correspondentibus, ut effectibus suæ causæ. Hæc est uera separatio elementorum, quam Alchimistas ueros imitari decet, purioris nempe substantiæ ab impuris elementis, ut superioris ab inferiore. Separatio uulgaris illa quæ fit oleorum ab quis, & horum à suis terris, qualitatum est, non elementorum. Vt si oleum, quod nonnulli aerem appellant à sua terra separetur & aqua, nil factum erit aliud, quàm quòd elementa uiscosiora, pinguiora, calidioráue, sint à suis qualitatibus per separationem earum facta. Nam cuiuis harum partium quoduis inest elementum, quocunque modo separetur. Saniùs ergo sic nominandæ sunt, uidelicet elementum calidum pro parte cui magis adhæret ignis, calor: humidum, cui aquæ magis humor: fridigum, cui aeris frigus, & siccum cui maximè terræ siccitas: quas quidem appellationes etiam usurpabimus infra. Sed ut ad cœlum redeamus, Istud incorruptibilem [sig. A6r] esse mundi partem ac alteram, quam superiorem antiqui Sapientes mundum appellarunt, et ab inferiori totius altera parte inferiore mundo corruptibili uidelicet, à Deo segregatam affirmarunt. Hand etiam uniuersalem essentiam quintam, & naturalem formam aptissimè uocamus. Inferiorem uerò mundum naturæ materiam etiam uniuersalem, & formarum eius omnium susceptiuam. Antequam à suo toto (quod Chaos nominatur) seiunctæ partes ambæ forent quas diximus, confusè continebat alteram utraque sic, ut postea uinculum unionis primæ & amoris in se retineat, ad alteram indies connecti cupiens alterutra. Qui quidem affectus atque desiderium, omnnis generationis causa est, & uerè natura dicitur. Hæc sunt physices nostræ principia, quæ meis latiùs præcedentib[us] libellis tractata sunt. Nunc uerò quæ Metaphysices nostræ principia sint, uideamus, ne carere suis dicant fundamentis, qui tam acriter & perperam in eam inuehuntur. Quia Metaphysica propriè nihil aliud est, quàm ars ex naturalibus constans principijs, & naturam excellens [sig. A6v] artificio, necessarium fuit eisdem uti principijs quibus ipsa, quòd alia fabricare nequeamus. At ubi suam terminauit Physicam, nos Metaphysicam inchoamus: accipientes ea quæ terminata perfectaq́ue naturaliter nobis reliquit & præparauit, ac ea supernaturali quodam artificio plus quàm perficimus. Et quia cœlum naturæ magnum tractare manubus non possumus omne, nostris nec organis elementa cuncta concludere, cogimur ad naturæ similitudinem, & imitatione ex naturalib[us] uenari magisterio nostro separationis nostrum cœlum ab impuris elementis nostris, ut Chaos nostrum fabricemus: à quo nobis inchoandum est opus hoc admirabile, quod naturæ magisterium excellere debeat. Iam, ni fallor, intelliges cur dicamus Metaphysicam nostram, opus omne superare naturæ. Nam separatio cœli ab elementis, aut prima diuisio Chaos, naturale non fuit artificium, sed merè diuinum. In eo tamen imitari naturam uerè dicimur, quòd per modum corruptionis atque generationis operemur in hac arte, & [sig. A7r] eisdem principijs utamur, quibus & ipsa. Latiùs dicimus in quouis elementato corpore naturali cœlum, & elementa pro parte contineri: aliàs generari non possunt. Ergo dum hæc separamus, formam & materiam similies habere possumu sillis, de quibus ante sui diuisionem Chaos extitit. Cur igitur in nos perperam latrat adhuc Cerberus? ac si forent impossibilia quæ per hanc docentur artem. Si cœlum superius & inferiora elementa per naturam suam generant omnia, cur ex eiusdem cœli partibus, & eorundem elementorum, ipsorum natura media per nos unà cum ipsis inclusa nostris organis, supernaturali magisterio primæ Chaos diuisioni simili, paruus mundus non generabitur? Si Deus tamen cuiquam annuerit, quo sine perficitur nihil et si rectè sit inchoatum. Hæc est unica uia qua peruenire licet ad medicinam uniuersalem & metaphysicam, indifferenter omnes morbos curantem, de qua desperant moderni Physici. Nón ne uident uniuersalibus includi particularia quæuis? Cùm igitur medicina ta- [sig. A7v] lis ex incorruptibili c&oelo, & elementis incorruptibilibus, aut ad incorruptibilitatem reductis fabrefacta sit, & ad uniuersi mundi ne dum similitudinem, sed resurrectionis etiam, cur non ualebit contra corruptiones omnes microcosmi se referentis ad medicinam hanc? Si resurrectionis mysterium intelligerent isti Zoili, fortassis non dissentirent à ueritate metaphysica. Verùm quòd eorum qui resurrectionem ignorarunt ac negarunt sectentur somnia, huius etiam arcani capaces existere minimè ualent, nec eo digni sunt. Quid ad nos? quanto magis ueritati resistere conabuntur, tanto nudius inscitiam suam ac ingenij ruditatem, uel suæ mentis obscuritatem & cæcitatem detegent. Ad uerarum artium studiosos conuertamus nos, rogemusq́ue Deum, ut alijs nebulas ab oculis auferat, & quæ reuelata suis esse uult, uidere queant. Fundamentis antea iactis, ac principiis positis in unico nostro Chaos, operæ precium erit huius partium extractionem à compositis naturalibus eos docere, qui credunt opus metaphysicum hoc à Deo datum [homini-][sig. A8r] bus fuisse, qui bonæ uoluntantis existunt. Has partes nempe cœlum & elementa rerum omnium esse diximus. Certum est omnibus à natura productis hæc inesse naturaliter, uerùm in aliquibus magis, in alijs minus: in nonnullis etiam extractu faciliu quàm in alijs. Vnde philosophorum sententia est, ut propinquiora, faciliaq́ue magis amplectanda sint. Similia sunt uinum optimum Tartarum, Mel recens, Flos anthos, Lilium rubeum, Chelidonia, Mercurialis, &c. De quib[us] per se, uel alijs medijs essentia quinta separari facillimè potest à suis crassiorib[us] elementis, & haec in sua qualitates prædominantes repartiri possunt: manentibus in quouis elemento quibusuis elementis. Animaduertendum est etiam, uinum dici philosophicum hoc loco posse liquorem omnem, de quo per artificium essentia quinta sua separari potest, ut infra de tritico, pane, granis baccisue Iuniperinis, &c. fieri docebimus. Nec ignorare debes, in hac arte si practivus esse uoles, formam & materiam de qua Chaos metaphysicum existit, esse quintam essentiam, [sig. A8v] aut cœlum (de quo loquuti sumus) rerum omnium & elementa. Quapropter uide ne confundaris appellationum uarietatibus. Non possum enim alijs uti uocabulis, quàm illis quæ ad hanc artem sunt necessaria. Si quæ tamen obscuriora fuerint, aut ænigmatibus uelata per scriptores antiquos, alijs elucidare conabor facilioribus. Non uolo tamen ut existimes mea me docere te, uel à me somniata, sed ea quæ ex probatissimis huius artis authoritatibus deprehendere potui, clariori sensu describere tibi, ne desperes cùm plurimis, qui uel ob scriptorum istorum intricationem aut obscuritatem, à secunda lectura semper abstinent ac uituperant iniustè, cùm sui crassitiem ingenij potiùs, & ignauiam carpere uel acuere deberent. Considera igitur ea quæ diuerso ab antiquis progressu tibi per me tradita, non sensu diuersa tamen existunt: et facilè percipies ea quæ tibi priùs obscura uidenbantur, si huius negociij uel tantillum intellectus habeas. Multa quidem in hac arte detexi, quæ non inuidiæ causa nobis ob- [sig. B1r] tegerant antiqui, sed ut ab indignis tuta forent & maliciosis hominibus: nec ego hac de causa quòd clarius loquar, istis uiam faciliorem esse cupio, sed uerè studiosis. Non est ergo quòd mireris cur alium in horum tractatione, quàm antiqui fecerint, scribendi modum obseruem. Hoc in tui gratiam factum putes, melius ut intelligas. Quapropter ab hoc te studio non remorentur fallacium artium discipuli, qui quam non uiderunt hactenus, nec ferre lucem ualent, nec alios uidere cupiunt. Exemplum hoc tibi sit inscitiæ suæ, quòd neminem eorum uideas, qui contra scriptores antiquos in hac arte calamum arripiat, ut probabilibus rationibus & ex arte deductis redarguat, sed calumnijs & iniurijs ut afficiat eos: quas etiam dum probare nequit (quantumcunque doctus existat) probos uiros obscuris, & Simiistis (ut ita loquar) non chymistis, qui uelut simiæ quoduis ementiuntur opus, comparat. Non satis est dicere, Hic est nequam atque deceptor: sed causam adferre cur talis existat eum oportet, qui sic alios au- [sig. B1v] det appellare: uel ipse talem se fore hoc ipso palàm facit. Diaboli siquidem est opinio, quosuis alios calumniatores appellare, quòd etiam tales fore cuperet omnes: sic & eius filij bonos persequuntur. Aliqui tamen chymistæ, similes etiam chymistas redarguere uoluerunt, fortè quòd alijs uterentur uocabulis, quàm antiqui ueri chymistæ posuerint, uel artem istam fabulosis poetarum figmentis allegoricè tribuerint (Qua quidem Rhetorices figura, quæuis ad alium sensum & falsò contorquere facillimè licet) Verùm eorum scripta rectè si iudices, neutram alteram intelligere partem uidebis, uel utramque scopum nondum attigisse. Vbi non inuidia regnat aut ambitio? Multi uel quia non possunt artem hanc assequi, uel quòd alios in ea ingenio feliciori se uideant: aut in artem ipsam, aut in eos qui scripserunt obscurius quàm ferat eorum intellectus, inuehuntur: eoq́ue sibi laudem comparasse putant, quòd alios carpserint. At non scribunt quis uerior scopus artis existat, nec dilucidius, aut clarius [sig. B2r] eam exponunt. Quotquot sunt huius farinæ homines unà cum suis mordacibus limis, uix flocci pendo. Si quid ad artem istam adferre boni potero, uel clarioribus uerbis eam tractate (seruata modestia tamen) faciam sedulò quod uirum alteri cuiuis proximum ex charitate decet. Vbi me fuerint aggressi, uidebo quid & qua ratione respondeo. Non prius in alios libenter feror, quàm ab eis lacessitus uerbis, factis, aut scriptis (ut antea falsò perperamq́ue malo patrantis & ignominia sua) fuerim. Hæc sunt igitur, quæ pijs probisq́ue lectoribus expono legenda prius, & exactissimè demum cum antiquorum scriptis conferenda, & ubi concordare uiderint, fidem adhibeant, aliàs non. Impossibile tamen fuerit eximio cuiuis ingenio lectura sola rem ipsam addiscere. Quapropter operando magister in arte hac fiat oportet eum, qui potiri cupit in ea suo desiderio. Nulli rei scriptura melius comparari potest, quàm claui: h&aelic;c nisi tradatur, ad occlusa non facilis patet aditus, nec nisi mittatur in seram. Non secus donec [sig. B2v] munus ad opus hoc applicueris, non prius arcana, quæ Deus sub rerum natura conclusit, ut aliquando hominibus innotescerent, intelliges. Quæ tibi proponimus igitur, ut clauem accipias, qua reserare sincero studio seras physicas metaphysico magisterio discas. Interim quos tulimus qualescunque hosce labores, in tui gratiam candide Lector contulimus. Boni consule & uale.

English Raw Translation

Generated by ChatGPT-4 on 20 July 2023. Attention: This translation is a machine translation by artificial intelligence. The translation has not been checked and should not be cited without additional human verification.