Difference between revisions of "The Oporinus Letter, ed. Gervasius Marstaller (1571)"

From Theatrum Paracelsicum
(Created page with "Gervasius Marstaller, ''Oratio de Theophrasti Paracelso ejusque Medicina'', 1571 Erlangen, University Library, Ms. 991 Edited by Julian Paulus [f. 12r] Vt autem hoc ipsum & quidquid praeterea de hoc nostro dicendum [f. 12v] fuerit clarius intelligatis & facilius credatis, recitabo hîc de hoc homine verba clarissimorum Doctissimorumque & Optimorum Virorum, quorum nomina saltem nota sunt ple...que uestium{?}, & qui partim hominem hunc uiderunt, partim audiuerunt, & ut...")
 
 
Line 4: Line 4:


Edited by Julian Paulus
Edited by Julian Paulus
{{FontStyleEdition}}


[f. 12r] Vt autem hoc ipsum & quidquid praeterea de hoc nostro dicendum [f. 12v] fuerit clarius intelligatis & facilius credatis, recitabo hîc de hoc homine verba clarissimorum Doctissimorumque & Optimorum Virorum, quorum nomina saltem nota sunt ple...que uestium{?}, & qui partim hominem hunc uiderunt, partim audiuerunt, & ut dici solet intus & in cute nouerunt. Horum primus esto vir pietate, eruditione, sapientia & virtute praestans D. Johannes Oporinus, cuius studio optimi quique libri Basileae sunt impressi, ob cuius recentem obitum adhuc grauiter dolet atque luget non solum Basilea tota, sed omnes passim literati homines. Is ad clariss[imum] Doctissimumque virum D. D. Reynerum Solenandrum medicum Illustr[um] ducis Iuliacensis excellentissimum, amicumque meum veterem ac singularem, manu propria sic scripsit haud ita pridem.
[f. 12r] Vt autem hoc ipsum & quidquid praeterea de hoc nostro dicendum [f. 12v] fuerit clarius intelligatis & facilius credatis, recitabo hîc de hoc homine verba clarissimorum Doctissimorumque & Optimorum Virorum, quorum nomina saltem nota sunt ple...que uestium{?}, & qui partim hominem hunc uiderunt, partim audiuerunt, & ut dici solet intus & in cute nouerunt. Horum primus esto vir pietate, eruditione, sapientia & virtute praestans D. Johannes Oporinus, cuius studio optimi quique libri Basileae sunt impressi, ob cuius recentem obitum adhuc grauiter dolet atque luget non solum Basilea tota, sed omnes passim literati homines. Is ad clariss[imum] Doctissimumque virum D. D. Reynerum Solenandrum medicum Illustr[um] ducis Iuliacensis excellentissimum, amicumque meum veterem ac singularem, manu propria sic scripsit haud ita pridem.

Latest revision as of 20:38, 2 September 2022

Gervasius Marstaller, Oratio de Theophrasti Paracelso ejusque Medicina, 1571

Erlangen, University Library, Ms. 991

Edited by Julian Paulus

[f. 12r] Vt autem hoc ipsum & quidquid praeterea de hoc nostro dicendum [f. 12v] fuerit clarius intelligatis & facilius credatis, recitabo hîc de hoc homine verba clarissimorum Doctissimorumque & Optimorum Virorum, quorum nomina saltem nota sunt ple...que uestium{?}, & qui partim hominem hunc uiderunt, partim audiuerunt, & ut dici solet intus & in cute nouerunt. Horum primus esto vir pietate, eruditione, sapientia & virtute praestans D. Johannes Oporinus, cuius studio optimi quique libri Basileae sunt impressi, ob cuius recentem obitum adhuc grauiter dolet atque luget non solum Basilea tota, sed omnes passim literati homines. Is ad clariss[imum] Doctissimumque virum D. D. Reynerum Solenandrum medicum Illustr[um] ducis Iuliacensis excellentissimum, amicumque meum veterem ac singularem, manu propria sic scripsit haud ita pridem.

Porrò quod ad Theophrastum Paracelsum attinet, qui iam pridem obiit, non libenter eius manibus obloquor. Virum tamen talem expertus sum, ut cum tali homine ita nunquam familiariter viuere, ut cum ipso vixi, non facile cupiam. Adeò praeter mirabilem faciendi medicinam in omni morborum genere proptitudinem & facilitatem [f. 13r] nullam in eo neque pietatem, neque eruditionem animaduertere potui, & mirari non rarò soleo, quod tam multa iam proferri uideo, quae ab ipso scripta & posteritati ab eo relicta affirmant, quorum ego ne somnium quidem unquam illi obiectum puto, adeò erat totis diebus ac noctibus dum ego ipsi familiariter per biennium ferè couvixi, ebrietati & crapulae deditus, ut vix vnam aut alteram horam sobrium eum reperire licuerit, maximè postquam Basilea discedens, in Alsatia inter nobiles rusticos, tanquam alter Aesculapius, omnibus admirationi fuit, atque interea tum, cum omnium maximè esset ebrius, reuersus domum dictare mihi aliquid philosophiae solebat, ea uerò quae dictabat ita sibi pulchrè coherere uidebantur, ut à maximè sobrio melius fieri potuisse non uiderentur. Ego deindè istis in Latinam linguam uertendis, ut poteram, uacabam, & sunt eismodi libelli, partim à me, partim ab aliis latinè conuersi, postea editi. Noctu toto quo ipsi conuixi tempore nunquam sese exuit, idque ebrietati asscribebam: plerumque enim non nisi ebrius ad extremam noctem domum ibat cubitum, atque ita, ut erat indutus, [f. 13v] adiuncto sibi gladio suo (quem Carnificis cuiusdam fuisse iactitabat) in stratum se coniiciebat, ac saepè media nocte surgens, per cubiculum nudo gladio ita insaniebat, ut crebris ictibus & pauimentum & parietes impetebat, ut ego non semel mihi caput iri amputatum, metuerem. Dies aliquot requirere possem, si eorum omnium, quae me apud ipsum esse passum scio, facere mentionem deberem. Semper habebat officinam suam carbonariam paratam perpetuis ignibus nunc Alcoli aliquod, nunc sublimati Deum nunc Martis crocum aut Occodeliarum mirabile & nescio quae brodia coquendo: Mihi semel coctione sua fermè spiritum vitalem oppressit, dum spiritus in Alembico suo ascendentes contemplari iusso, & naso propius admoto, remoto paululum uitro, quod alembico subiectum erat, uirulentos illos vapores mihi os & nares occupare curauit, & tantum non suffocare me conatus fuit, adeò ut in Ectasin delapsus, frig[i]dae aquae non mediocris superfusione restitui opus habuerim. Interim se uaticinari quaedam simulabat & arcanorum quorundam cognitionem prae se ferebat, ut clam aliquid, de quo ipsum metuerem, non facilè aggredi aliquid ausus fuissem unquam. Mulierum nullam curam habuit, ut cum nulla unquam ipsi rem [f. 14r] fuisse credam. Initiò abstemius fuit, usque ad aetatis annum forte 25, deindè ita Vinum bibere didicit, ut totam mensam rusticis plenam propinando prouocare & superare bibendo ausus fuerit, digito tantum gulae immisso, crapula sese liberans, & rursum tanquam ne guttam quidem unquam hausisset potionibus indulgens. Pecuniae erat prodigus profusor, ac saepe ita destitutus, ut ne obulum quidem ei superesse scirem. Crastino statim rursum crumenam se habere benè instructam ostentabat, ut non rarò admiratus fuerim, unde ea ei fuisset suppeditata. Singulis ferè mensibus sibi nouam uestem fieri curabat, & priorem cuiuis obuio donabat, sed ita conspurcatam, ut ego mihi nunquam dari petierim, neque ultro oblatam recepturus, ut gestarem, fuerim. In curandis ulceribus etiam deploratissimis miranda edidit, nulla ratione uictus praescripta aut obseruata sed cum patientibus suis dies ac noctes potando, ita eos pleno (ut solebat dicere) uentre tamen curabat, praecipitati puluere, Theriaca aut Mithridatico, aut Cerasorum aut Botrorum succo, in pillulas redacto, in omni morborum genere purgando utebatur. Landano [f. 14v] suo (ita uocabat pillulas instar murium stercoris, quas impari semper numero, in extrema tantum morborum difficultate tanquam sacram medicinam adhibebat) ita gloriabatur, ut non dubitaret affirmare eius solius usu è mortuis uiuos reddere posse, idque aliquoties dum apud eum fui reipsa declarauit. Orare nunquam audiui neque uidi, neque curabat etiam Ecclesiastica sacra, sed doctrina Euangelica, quae tum apud nos excoli incipiebat, & à nostris concionatoribus serio urgebatur, non multum curata; se etiam aliquando Lutherum & papam non minus quam nunc Galenum et Hippocratem redacturum in ordinem, minabatur. Neque enim eorum, qui hactenus in scripturam sacram scripsissent, siue ueteres siue recentiores, quemque scripturae nucleum rectè eruisse, sed circa corticem & quasi membranam tantum haerere. Et nescio quae alia nugabatur, quorum meminisse piget. Haec tantum obiter, qualia in pennam inciderunt ad te scribere licuit, ut aliquid scriberem. Hactenus Oporinus.

De his ipsis ac de nonnullis aliis huc pertinentibus plenius & exactius ad me scripsit ante annos quinque praestantissimus philosophus atque Medicus D. Theodorus Zwinger artis medicae doctor ac professor in Academia Basiliensi, idque uerbis se- [f. 15r] quentibus, quae tanquam Viri digniss. fide euidentissimum testimonium & iudicium minimè contemnendum hoc etiam loco referro operae pretium fuerit, sic autem sonant.