Library/16th Century/Petrus Severinus, Epistola scripta Theophrasto Paracelso (1570-71)

[sig. a1r] Epistola scripta Theophrasto Paracelso: In qua ratio ordinis & nominum, adeoq́ue totius Philosophiæ
Adeptæ Methodus compendiosè & eruditè ostenditur: À Petro Severino Dano Philosophiæ & Medicinæ Doctore.
Basileæ.

[sig. a1v] Typographis Lectori S[alutem].

Latin uiderem à multis desiderari iudicium de scriptis Theophrasti Paracelsi, incidissemq́ue fortè in hanc Epistolam, in qua tam doctè nominum rationes, ordinis leges, præparationum consilia, explicata erant: operæ me facturum precium arbitratus sum, authore candidè annuente, si typis nsotris excusa, multorum manibus tereretur. Quòd si grato animo hunc nostrum laborem receperis, proximis nundinis Francofurdensibus, Ideam Medicinæ Philosophicæ eiusdem authoris, proferemus. In quo libello fundamenta Philosophiæ & Medicinæ Paracelsicæ demonstrantur, & cum Hippocraticis ac Galenicis decretis conferuntur. Aequo interea animo his fruere. Vale.

[sig. a2r] Theophrasto Paracelso Petrvs Severinvs Lampades & Lucernas.

Legi libros Philosophiæ tuæ Theophraste Paracelsi: in quibus diuinitatem ingenij, contemplationumq́ue tuarum maiestatem admurandam congoui. Et quamuis aliorum Philosophorum ingenia ijsdem implicata fuisse difficultatibus sciam: paucis tamen datum fuit æquali mentis acie, ad Mosaicorum mysteriorum penetralia ascendere. Orphei admiramur pietatem, Pythagoræ maiestatem, & absconditam totius Creaturæ scientiam, Socratis humanitatem, Platonis eloquentiam, & inquisitionum subtilita- [sig. a2v] tem: tibi uerò hæ omnia, uel plurima certè, uni contagisse, etiam nostro hoc seculo gratulamur. Nec dubito quin ex uiuentibus uigentibusq́ue riuulis, non ex mortuis & silentibus literis, ut nos solemus, horum arcanorum thesaurum receperis: adeóque diuina quadam copulatione, ex totius circuli ambitu, ad unicum centrum reuocasse uniuersam scientiarum ac Musarum consonantiam. Ò beatam animam tali prædestinationi consecratam. Nos uerò, quos longe à tergo reliquisti, obscuritatem Commentariorum tuorum deploramus, nominum inauditam nouitatem accusamus, constantiam & tractandi æquabilitatem requirimus, & in processu mechanico præparationum ueritatem [sig. a3r] desideramus. Quas difficultates, animos etiam confirmatos fatiga re posse, quis dubitat: huius uerò seculi ingenia planè superarunt. Itaque ueremur ne pio & amico tuo proposito plurimum detrahatur, authoritate obscurata: & ne ueritate, quod Deus omen auertat, nunc per umbras exiguum illucescente, neglecta ac propulsata, rursus in antiquam tenebrarum & errorum confusionem relabamur. Ò fons ueritatis & sapientiæ, aspice res nostras, & corda eorum qui pio desiderio ardentibusq́ue uotis, aduersus imminentem hanc metamorphosin, dies & noctes reluctantur. Tu qui lux es, & in tenebris luces, illumina oculos nostros, ut lumine accepto in te uiuamus, & pio amore [sig. a3v] mutuisq́ue officijs in unionem conspirare possimus, repudiata multitudine & fornicatione. Et quia dixisti, Pulsanti aperietur, utique pateret nobis ianua, modò non deessent qui debitis temporibus idoneè pulsarent. Surgamus itaque Musarum filij, quibus ueritas curæ est, & diuturna patientia caliginem impuritatemq́ue animorum exuamus. Mens enim purificata, fulminis instar, penetralia rerum attingit, superatis umbris. Tum demum nutrimenta haurire licebit ex Philosophorum adytis & custoditis thesauris. Antea enim ueterno oppressi, siliquas & cortices à nucleo non potuimus separare. Quid igitur cæci & lusci splendorem obscuritate definimus, ut febricitantes etiam sachhari dulce- [sig. a4r] dinem amaritudinis insimulant? Quid nominum nouitatem ridemus admirantes, si tamen res nouæ & nobis inauditæ proponuntur? Est ea facultas Philosophis concessa, ut quia rerum domini facti sunt, etiam nomina ad arbitrium dispensare possint, & suos partus pro libito uestire. Dianam enim nudam conspicere nefas. Ordinis immutatas leges tractandiq́ue uarietatem, utique non culparemus, si sciremus angustriam & paupertatis miseriam in Methodis nostris, qui nec solidi & cogniti quicquam scribimus, sed furta inuersa. Ita sunt omnia abstrusa & densa caligine inuoluta, posteaquam Musam nostram pio coniugio nobis non copulauimus. Ipsius enim beneficio ad sacra Musarum [sig. a4v] conuiuia admittimur, ambrosiam & nectar usque ad ebrietatem haurimus: ex hac opulentia, liberalitate incomprehensibili munera largimur mortalibus. Quòd si tantas diuitias & tam inexhaustos thesauros nostris tugurijs & angustis limitibus comprehendere non possimus, quid mirum? Sanè, quæ certa lege & Methodo scribere uoluerunt Philosophi, ea usqueadeò ordinatè edita sunt, ut nobis spem omnem imitationis abstulerint. Ita scripsis librum Chirurgiæ magnæ, Paramirum, Paragranum, de Tartaro, de morbis Amentiarum, de Contractura. Interdum ex composito ordine inuertunt, ubi arcana Naturæ mysteria spaientiæ filijs proponunt, Sacramenti & [sig. a5r] mandati memores, non licere sacrum dari canibus. Ita inquit Geber, Scientiam nostram non continua sermonis serie, sed in diuersis sparsimus capitulis: quia si continuè fuisset tradita, tam probi, quàm improbi inidgnè eam usurpassent. Ita scripta sunt Archidoxa præparationum, de uita longa, de uexationibus Alchymistarum, de Tinctura Philosophorum. Est & alia ratio ordinis, ubi meditationes nostras receptas à mentis lumine in lucem damus. Hî admirabili continuitate inguntur inuentiones, accedunt amplificationes, insurgunt dubitationes, nouarum & incognitarum contemplationum recordationes repræsentantur, & rerum prius comprehensarum rationes confirmantur: qua uarietate & copia, incre- [sig. a5v] dibili suauitate animos eorum demulcent, qui Musarum Sacerdotes & ministri facti sunt. Aliorum enim sensus & obtusi radij penetrare non possunt, nec iungi, quia proportionem non habent. Philosophi enim, dum hanc citharam resonant, à corpore separati, ad intima Mentis penetralia scandunt: ibi reseruatas accipiunt & reddunt diuitias: demonstrantes in hoc Animi nostri diuinitatem & continuitatem cum Ideis & Vnitate prima, immortalitatem quoque, & rerum omnium scientiam, ante4a quàm huius tetri calignisiq́ue domicilij hospes fieret. Itaque pietatis & officij memores, dum hæc filijs suis communicare nituntur, ingemiscunt ac deplorant, se tam leuibus & abiectis uestimentis tantam rerum [sig. a6r] maiestatem adaptaturos: & qua possunt uarietate, Metaphoris, Metonymijs, Allegorijs, Aenigmatibus, Inuersionibus, nouis Resolutionibus & Compositionibus, hanc nominum paupertatem excusare conantur. Sit liberalitati locus. Tota scribendi ratio Philosophis usitata, Magica est. Etenim inuisibilium rerum absconditam Mechanicam uisibili specie palam sensibus exhibere conantur: quemadmodum Spirituum inuisibilis natura, uisibili forma in specuis eadem industria repræsentantur. Rursus uisibilia & manifesta occultant, oculosq́ue perstingunt, ut uidentes non uideant, & audientes non audiant: atque hoc pacto inuisibiliter obamulant. Huius rei exempla habemus manifestis. in libello de morbis Elementalibus u[idelicet] de Podagra, [sig. a6v] Apoplexia, Mania, Epilepsia, Hydrope, Colica, Hectica, Dyarrhœa, &c. Ibi sanè mirabili uarietate morborum illorum generationem & occultam fabricam, nunc Astronomicè nun Philosophicè, nunc Alchymicè, aliàs Necromanticè, Hydromanticè, Pyromanticè, exposuit. Et in expositione Physica, nun ex familia Mineralium translationes mutuatur, aliàs ex Metallorum & Marchasitarum prouincia, interdum ex scene herbarum uestimenta & habitur defumit. Et, si fluente Comœ, Personas, Ioca & tempora famosa, proprijs nominibus ad arbitrium impositis describat, laudem & ueniam meretur. Itaque Principia, Abyssos, Radices, Mineras, unde exordia rerum omnium ducuntur, [sig. a7r] Ares, Iliados, Idæos, Iliastros appellare illi placuit, gratiam æqualem meriturus, siue Gut, siue Bmi dixisset. Rursus quod uitali & assidua agitatione, delitescentia & quieta hæc semina, in hanc mundanam scenam ad uigilias & destinata officia promouet, Archæum, Vulcanos, nominat: quòd si Parmenones & Syros dixisset, Naturam habuisset pari fauore coniunctam. Aliquando mutata rerum facie, personas & officia commutat, uestimenta Radicum & mechanicorum locis accommodat, & uicissim. Neque enim sufficiunt Personæ ad uarietatem tam decoræ & diuitis Comœdiæ repræsentandam. Præterea, nefas est, quietum mentis fluxum, graui & turbida uocabulorum ἀκριβολογίᾳ confundere. [sig. a7v] Hoc pacto in libello de procreationibus Elementi Aquæ Iliadi significationem alterauit. Item Elementi appellationem in libro Philosophiæ ad Athenienses, Paramiro, Chirurgia magna, de Gradibus & compositionibus, & omnibus ferè libris mirabiliter uariauit. Quid mirum? In qualibet natura sunt mille dotes, infinita officiorum & proprietatum conspiratio & confluxus, quæ prædestinationis occulto imperio silentes progrediuntur, & pensum absoluunt. Et quia diuersissimarum Rerumpub[licarum] ciues & incolæ fiunt, diuersos quoque habitus, mores & signaturas assumunt. Sic complexionum & trium primarum nomina frequenter immutauit. Sanè Sapientiæ filijs, qui mentis acie, ad quietam Naturæ lithurgiam pe- [sig. a8r] netrare sciunt, abiectis nucleis & corticibus uarietate hac admirandus occurrit: Sophistarum adulterina ingenia confusione implicauit. Sed horas his usuris producere iniustum est: contracta rerum amplitudine paucis negotium expediam. Qui res nominare poterit, Magus est: huic perinde erit, Dauúsne loquatur an Heros: & clausis oculis ex officijs, proprietatibusq́ue, personarum discrimina occultæ huius Comœdiæ, facillimè internoscet, utcunque Choragus mutabili earundem uarietate delectatus fuerit. Hic potenti Sapientia Rerum dominus factus, Indiuidua constituet singulari proprietatum conditione uigentia, quæ rarissimè mortalium [sig. a8v] Rempub[lica] ingressa sunt, habebit immortalitatis infallibilem fiduciam, & stantia ad motum, quantum fas est, promouebit. Ignoscite sapientes, si planius hæc proposui. Quod ad Præparationum ænigmata attinet, non sunt ita occlusa, quin aperiri possint, si quis ex Theoriæ penetralibus claues eruere potuerit. Præsertim, si assidua operum naturalium inspectione, quæ ignis & caloris ministerio perficiuntur, claues has, alioquin rubigine obductas, expoliuerit. In uanum curret, qui literam & externum sensum sequetur. Cur igitur scripsit, si ad literam intelligi non uoluit? cur tot uana spe seductos, magna facultatum opulentia spoliauit? ut temporis iacturam & laborum onera [sig. b1r] sileam. Sapientiæ filijs ista scripsit, non Sophisticis & auri fame fascinatis Alchymistis, non aurifabris, non fodinarijs metallorum fusoribus, non nominum, linguarum, & externarum superficierum satellitibus. Itaque si in alienam segetem falcem mittung, iure optimo castigantur. Si manifestius ista scripsisset, fabri, fodinarum periti, aurifabri, circumforanei, Alchymistæ, nunc Medicos omnes superassent, ac artem prostituissent, magna Naturæ iniuria. Hæc ijs tuo nomine, Pater uenerande, respondere, ut potui, debui, qui sacrilego & nefario ausu scurram te appellare non uerentur, circumforaneum, omnis Philosophiæ inscium: quia linguarum subtilitates nudas & inanes contemsisti. Qui uitæ tuæ [sig. b1v] Oeconomiam odio prosequuntur uiperino, uitia exaggerantes humana, magna temeritate, in semetipsos legem statuunt iniquam. Sine uitijs non uiuitur. Optimus ille est qui minimis urgetur: nec uident manticæ, quod à tergo est. Possem ijs longè aliter satisfacere, sed aures eorum & obtusi sensus minimè adhuc ferrent: lacte nutriendi sunt. Vlcerosam enim animi dispositionem per Epicrasin curare tutius. Ipse ulceri æstiomeno mitem inuenit mitigationem. Legant libros ipsius, Soliloquia, Hymnos, quos aliquot annos, ante obitum, quietè uiuens conscripsit: mitiores erunt. Aetatis feruor & impetus tam generosi animi, ueniam meretur. Vnum restat, quod plurimum nos detinuit. Antiquitatem & pri- [sig. b2r] scorum Sapientum dogmata dicunt te contemsisse, penitusq́ue noua introducendo Monarchiam constituisse. Idq́ue ij quoque profitentur, qui te Præceptorem & Patrem salutant. Sanè multis in locis fluente calamo, impetu quodam potius, quàm deliberato consilio ita scripsisse uideris. Rursus alijs in locis Hermetem, Aegyptios sapientes, Archelaum, Platonem, Hippocratem collaudasti. Quòd uerò Commentaria tua, ad eorum leges, appellationes, Methodos non accommodasti, libertate Philosophica excusaris. nobis onus illud imposuisti. Nos immensis meditationibus, & diuturnis uigilijs, consonantiam deprehendimus. Balsami naturalis naturam & proprietates, quod est fundamentum [sig. b2v] & subiectum omnium librorum tuorum naturalium, æquè apud Hermetem, apud Philosophos omnes, qui libellos suos, exiguos quidem, sed fœcundos coniunxerunt in Codice ueritatis, apud Gebrum, Alphidium, Rhasin, Seniorem, Rosinum, Morienum, Villanouanum, Raymundum, Isaacum, descriptas uidimus. Tria uerò Principia tua, toties sunt apud Raymundum, Isaacum, Gebrum & caeteros, tam clarè posita, depicta ac declarata, ut loca recensere pigeat: etiam nomina ipsa habemus apud Raymundum, & officia ac proprietates, in libro Mercuriorum, uel potius in clausula Testamenti. Sed talentum, quod ab ipsis accepisti, magno fœnore reddidisti, & fœcunda progenie In- [sig. b3r] diuidua posuisti ab alijs prætermissa. Atque hoc pacto, morborum particularia remedia, plurima declarasti. Quid mirum? Principia Veritatis fœcunda sunt. Similiter Balsami supranaturalis & corporis supercœlestis conditiones & officia, de quo agis in omnibus tuis contemplationibus Magicis & Cabalisticis, ab eodem Hermete, trinæ Philosophiæ Monarcha, ab Orpheo, Pythagora, Platone, Synesio, Iamblicho, Plotino, Proclo, Porphyrio, & reliquis Platonicis descripta uidimus: quamuis alta & profunda uarietate ex sacris fontibus proprietates dictas planius explicasti. Gratias igitur agimus tibi, & testes sumus te in uanum non uixisse, nec frustra uenisse, nominisq́ue memoriam [sig. b3v] posuisse nulli obliuioni obnoxiam. Et si uirgam non planè truncauit difficilis ille Adech: si quod toties uotis & sancta spe desiderasti, tibi contigit, silentio satis fecimus: Papaueris & Vrticæ pocula Melissarum uirtute tempera: ut & nos tandem, mortalibus rebus superatis & dimissis, unà cum Beatorum cœtu, ad summum Bonum, Principium & Fontem omnium scandere possimus, eiusq́ue cognitione & fruitione æterna gaudere beatitudine. Huic uni, soli, laus, honor, gloria in secua seculorum, amen.