Difference between revisions of "Benedictus Figulus, Paraphrasis graeco-latina Psalmi XXIII (1603)"

From Theatrum Paracelsicum
Tag: Manual revert
 
(17 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 21: Line 21:
Egenti opem fer protinus
Egenti opem fer protinus
Afflicta fata sublevans
Afflicta fata sublevans
H#aec nostra qu#aeso faventior.
Hæc nostra quæso faventior.
Rursum supern#ae Maximus
Rursum supernæ Maximus
Aul#ae Monarcha sic {{MarkupUppercase|Deus,|u=v}}
Aulæ Monarcha sic {{MarkupUppercase|Deus,|u=v}}
Terebus in tristißimis,
Terebus in tristißimis,
Misero#que sortis turbine
Miseroq́ue sortis turbine
Miserebitur benigniter:
Miserebitur benigniter:
Plag#ae#que Beat#ae Incolam
Plagæq́ue Beatæ Incolam
Beatum Temet inseret
Beatum Temet inseret
Pol Christianum ut hospitem:
Pol Christianum ut hospitem:
Merita h#aec tua & resarciet
Merita hæc tua & resarciet
Collata in memet Exulem,
Collata in memet Exulem,
Beatâ opum farragine,
Beatâ opum farragine,
Line 46: Line 46:


Est verè, effusus Sanguis {{MarkupSmallcaps|Christi,}} Vnica {{MarkupSmallcaps|Clauis,}}
Est verè, effusus Sanguis {{MarkupSmallcaps|Christi,}} Vnica {{MarkupSmallcaps|Clauis,}}
Qu#ae Paradisiacas quit reserare fores.
Quæ Paradisiacas quit reserare fores.
</poem></div>
</poem></div>


Line 52: Line 52:


<poem>
<poem>
{{MarkupInitial|C}}{{MarkupUppercase|ælestis ulæ|u=v}} maximus Arbiter
{{MarkupInitial|Cælestis ulæ|Allcaps=1|u=v}} maximus Arbiter
Memet gubernat, Pastor ut Optimus,
Memet gubernat, Pastor ut Optimus,
: Vllo ergò continget mihi #aevo
: Vllo ergò continget mihi ævo
:: Deficientia nulla Rerum.
:: Deficientia nulla Rerum.
Vberrimis Is me quoque pascuis
Vberrimis Is me quoque pascuis
Am#oena propter Flumina recreat
Amœna propter Flumina recreat
: Aurâ sui {{MarkupUppercase|Flatus|u=v}} Sacrati
: Aurâ sui {{MarkupUppercase|Flatus|u=v}} Sacrati
:: Terque quaterque beatiore.
:: Terque quaterque beatiore.
Line 65: Line 65:
:: Noticia imbuit hancce mentem.
:: Noticia imbuit hancce mentem.
De Fonte puro & limpidulo mihi
De Fonte puro & limpidulo mihi
Pr#aebet benignâ persapidissimos
Præbet benignâ persapidissimos
: Haustus manu, mea ustulante
: Haustus manu, mea ustulante
:: Languida Corda siti allevando.
:: Languida Corda siti allevando.
Line 73: Line 73:
:: Ætheris illa beata {{MarkupUppercase|Regna.}}
:: Ætheris illa beata {{MarkupUppercase|Regna.}}
Deus meam sed Commiserans vicem
Deus meam sed Commiserans vicem
Pro maximo me qu#aesijt illicò
Pro maximo me quæsijt illicò
: Suo favore, ultroque memet
: Suo favore, ultroque memet
:: Perditam ovem veluti retraxit,
:: Perditam ovem veluti retraxit,
Ostendit immò Semitam amabilem,
Ostendit immò Semitam amabilem,
{{MarkupUppercase|Patris}} Pij instar, {{MarkupUppercase|Iustici#ae}} mihi
{{MarkupUppercase|Patris}} Pij instar, {{MarkupUppercase|Iusticiæ}} mihi
: Legis su#ae & sacra Instituta
: Legis suæ & sacra Instituta
:: Pr#ae nitidis potiora Gemmis.
:: Præ nitidis potiora Gemmis.
{{MarkupUppercase|Decreta}} Casta pervenerabilis
{{MarkupUppercase|Decreta}} Casta pervenerabilis
Mî {{MarkupUppercase|Veritatis}} non meritum ob meum
Mî {{MarkupUppercase|Veritatis}} non meritum ob meum
Line 88: Line 88:
: Tristes & {{MarkupUppercase|Orci}} per paludes,
: Tristes & {{MarkupUppercase|Orci}} per paludes,
:: Plurima mortis Imago ubi errat:
:: Plurima mortis Imago ubi errat:
Nixum Supremi pr#aesidio tamen
Nixum Supremi præsidio tamen
Me territabunt nulla pericula
Me territabunt nulla pericula
: Pastoris, en formido nullas
: Pastoris, en formido nullas
:: Te Duce mî pr#aeëunte Larvas.
:: Te Duce mî præëunte Larvas.
Me Tute securum, ô Pater optime,
Me Tute securum, ô Pater optime,
Reddis bacillo, protinus en tuo:
Reddis bacillo, protinus en tuo:
: Virgâ tuâ errantem coërces,
: Virgâ tuâ errantem coërces,
:: Ne graviore malo fatiscam.
:: Ne graviore malo fatiscam.
Favente dextrâ Munificenti#ae
Favente dextrâ Munificentiæ
Tu#ae refundis plurima Tutemet
Tuæ refundis plurima Tutemet
: In me, velut Largitor Almus,
: In me, velut Largitor Almus,
:: Commoda, divitias beatas,
:: Commoda, divitias beatas,
Hinc pr#aeparas Mensam Ambrosia mihi
Hinc præparas Mensam Ambrosia mihi
Amplissimam, me largiter Inclyt#ae
Amplissimam, me largiter Inclytæ
: Frui sinis tu#ae süavi
: Frui sinis tuæ süavi
:: Munere nempe benignitatis:
:: Munere nempe benignitatis:
Perurat hostes #aemulus ut Dolor
Perurat hostes æmulus ut Dolor
Subinvidos, qui talia lumine
Subinvidos, qui talia lumine
: Lustrant, perungis Balsamoque
: Lustrant, perungis Balsamoque
:: Timpora mî beneuolente {{Apparatus|Corr|beneolente|beneuolente}} lauté.
:: Timpora mî beneuolente {{Apparatus|Corr|beneuolente|beneolente}} lauté.
In me Tuus quin Intimus & Favor
In me Tuus quin Intimus & Favor
Manat velut de perpete rivulo,
Manat velut de perpete rivulo,
Line 119: Line 119:
Tuá inde tecum stelligerá in domo,
Tuá inde tecum stelligerá in domo,
: In Gaudijs & sempiternis,
: In Gaudijs & sempiternis,
:: C#oelicus hospes vbi immorabor.
:: Cœlicus hospes vbi immorabor.
</poem>
</poem>


{{Pagemark|sig|A3r}} {{MarkupUppercase|Paraphrastis gr#aeca,}} Eiusdem Psalmj.
{{Pagemark|sig|A3r}} {{MarkupUppercase|Paraphrasis græca,}} Eiusdem Psalmj. {{Apparatus|Note|The transcription is probably partially erroneous.}}


<poem>
<poem>
Αναξ μ’ Ὀλύμπου παντοκράτωρ, καθὼς
Αναξμ᾿ Ὀλύμπου παντοκράτωρ, καθὼς
Ποιμ##, κυβερνᾶ Φέρτατος εὐμενῶς
Ποιμὴν, κυβερνᾷ Φέρτατος εὐμενῶς
: Τοί## χατήσω μὴ πενχρὸς
: Τοίνὴν χατήσω μὴ πενιχρὸς
:: Μμδενὸς ### ἀγαθοῦ διαμπὰξ.
:: Μηδενὸς ουκ ἀγαδοῦ διαμπὰξ.
...
Κεῖνος μ' ἄγει καὶ ἔυφρονα ἐς νομὴν
{{Pagemark|sig|A3v}} ...
Ρἕεδρ᾿ ὁμῶς πρός τερπνὰ τε ἥδανα,
: Τοῦ πνεύματος δώρῳ κρατίστῳ
:: Μοι ἁγίου ἀναψύξας ἦτορ.
Χλωροῖς βορὰν μοι μὲν μεταδοὺς ἀγροῖς
Καὶ μειλίχως, τὴν δαυμασιωτάτην
: Θεὶην ἀλήθειαν, χ᾿ ἑοῖο
:: Τῇ Φρενὶ γνῶσιν ἐμῇ ὁπάζει.
Φαιδρῇσι πηγῆς μοι ἐκ ἑυῥρ᾿όου
Τῇς χερσὶν ἐγχεῖ μεστα ποτήρια
: Δίψαν ταλαιπωρὴν Φιλίστου
:: Ἤπατος ἀυτίκαμεῖο πάυων.
Ἡ Φρὴν ἐπειδὴ οἴχετο τηλόθι
Μεῦ, ἐκ τύχης, τοῦ πατρὸς ὑπερτάτου,
: Ἀποπλανεθείη κελεύθου,
:: Οὐρανοῦ ἐς δόμα ἐισάγοντος.
Ωκτειρεν ἀυτὰρ μου ἐλεήμονι
Θυμῷ θεὸς, δή νωλεμέως ἐμέ
: Ζητῶν, μεγίστου ἐξ ἔρωτος,
:: Μῆλον ἀπολλύμενον καθώσπερ,
Πλὴν κεῖνος ἐῦ και δείξατο ἀτραπὸν,
Πατρὸς δίκην, μοι ἧς ἐπιεικείας,
: Θεὶων νόμων καὶ κυδρὰ θεσμὰ
:: Φέρτερα τῶν κτεάνων ἁπάντων.
Μυστήρἰ ἀυτὸς καλὰ σεβασμίου
Μοι ἐμφανῆ πλὴν ποιεῖ ἀληθείας
: Ἐμὴν διοὐ μὴ ἐμμέλειαν,
:: Ἐκχάγιτος δέμόνης Θεοῖο.
{{Pagemark|sig|A3v}} Καίπερ βαδίζω ἐν σκιοείδεϊ
Τάλας τόπω, ταῖς ἠδὲ ζο Φώδεσιν
: Τὰ δυσμενῆ ἔιδωλα, βήσσαις
:: Τοῦ θανάτοιο ὸπη πλανεῖται.
Ὑπερτάτου τῷ ἄλκαρι ποιμένος
Ἕμπης με ἐσθλῷ ὄυτε πεποιθότα
: Ὁ κίνδυνος μηδὲις ἀμύξει
:: Ἡγεμόνος σέθεν, ὄτι δείδ#.
Με ἀσφαλῆ τὺ κύδιμε ὦ πάτερ
Σκηπηνιῳ δούς ἀυτίκα τῷ τεῷ,
: Ῥάβδω τεῇ αὖτις πλανήτην
:: Τὴν ἐφ᾿ ὁδὸν μετάγεις μέ ὀρθὴν.
Τὰπλεῖσα ἄμμιν δῶρα χαρίζεαι
Ἐρασμίου ἐκ τῆς παλάμης τεῆς,
: Βέλτιστος ὡς δώτης τὸν ὄλβον
:: Τύ ἐριούνιον ἄμμ᾿ ὀπάζων.
Κεσμεῖν τράπεζαν δαψιλεεστάτην
Μοιἤθελες καὶ γοῦν μάλα πλήρεα.
: Ἐᾷς μέ ἐυνοίης γλυκίστης
:: Σῆς ἀπολαυέμεναι περισσῶς.
Χριμφθέντα ἔχτει ἀντιπάλων ὅπως
Δράκοις ὅμιλον δυσσεβέων τεῶν
: Αἷς ταῦτ᾿ ὀπωπᾶις ἐισορώντων·
:: Λίπεϊ μοι κάρα εὖ ἀλείφεις.
Λάμπει φόως μοι εὐμενίης τεῆς
Ζωθάλμιον, καὶ ἄσκετος ἡ χάρις·
: Γλψκψρ᾿ρόου γάρ μοιγε οἴνου
:: Μεστὰ ποτήρια ἐκπορίζεις.
Εφέσπεται πλὴν σεῦ ἀγαθώσυνη,
Ἄπανστον οἶκτος σῆς ἅμα καρδιής,
: Αἰῶνιπαμπήδην ἀλήκτω
:: Εεῖο ἐμοὶγε χάριν προφαίνεις.
Ἄν μέσφα δέρξω ἠελίου σέλας·
Ἔπειζα σοῖς ἐιν ἀστροφόροις δόμοις,
: Αἰωνίων τῶν ἡδονῶνπερ
:: Ξεῖνος ὅπη ἀπολάυσω ἀιὲν.
</poem>
</poem>


Line 140: Line 202:


<i><poem>
<i><poem>
In Genus humanum mitißima munera {{MarkupUppercase|Iov#ae}}
In Genus humanum mitißima munera {{MarkupUppercase|Iovæ}}
: Concinit hîc {{MarkupUppercase|Vates regius|u=v}} ore pio:
: Concinit hîc {{MarkupUppercase|Vates regius|u=v}} ore pio:
E docet at#que simul dignas ex pectore grato
E docet atq́ue simul dignas ex pectore grato
: Grates Supremo persoluisse Ducj.
: Grates Supremo persoluisse Ducj.
</poem></i>
</poem></i>
Line 149: Line 211:


<poem>
<poem>
{{MarkupInitial|Sit}} mihi C#oelicolum Rex carmen, & eius in ore
{{MarkupInitial|Sit}} mihi Cœlicolum Rex carmen, & eius in ore
: Ampla meo vigeat gloria fama, decus.
: Ampla meo vigeat gloria fama, decus.
Dede anima in lov#ae, ô temet pr#aeconia totam,
Dede anima in lovæ, ô temet præconia totam,
: Illius & nomen tolle sub astra sacrum.
: Illius & nomen tolle sub astra sacrum.
Eia age sint, fibris latitant qu#aecunque remotis,
Eia age sint, fibris latitant quæcunque remotis,
: Protinus in laudes cuncta parata {{MarkupUppercase|Dei.}}
: Protinus in laudes cuncta parata {{MarkupUppercase|Dei.}}
Immemori tibi nec vanescant omne per#aevum
Immemori tibi nec vanescant omne perævum
: Illius ex animo tot benefacta tuo.
: Illius ex animo tot benefacta tuo.
Qui gratis delet maculos#ae crimina culp#ae,
Qui gratis delet maculosæ crimina culpæ,
: Innumeras noxas pr#aetereundo tuas.
: Innumeras noxas prætereundo tuas.
Pro bonitate sua vitam subluridi Averni
Pro bonitate sua vitam subluridi Averni
: Faucibus horrificis eripit atque tuam.
: Faucibus horrificis eripit atque tuam.
Line 169: Line 231:
A grege qui reprobo, scelerum ut iustissimus Vltor,
A grege qui reprobo, scelerum ut iustissimus Vltor,
: Vindicat oppressum semper & innocuum.
: Vindicat oppressum semper & innocuum.
{{Pagemark|sig|A4v}} Tanta, eccum, est Domini & clementia maxima, vit#ae
{{Pagemark|sig|A4v}} Tanta, eccum, est Domini & clementia maxima, vitæ
: Vt {{MarkupUppercase|Mosi}} certum notificarit iter,
: Vt {{MarkupUppercase|Mosi}} certum notificarit iter,
Atque su#ae legis venerand#ae dogmata proli
Atque suæ legis venerandæ dogmata proli
: {{MarkupUppercase|Isacidum,|u=v}} sacra Pacta, ingeniumque suum.
: {{MarkupUppercase|Isacidum,|u=v}} sacra Pacta, ingeniumque suum.
Et lenem & blandum, cunctis dare munera promtum
Et lenem & blandum, cunctis dare munera promtum
Line 181: Line 243:
Illius verè Bonitas immensa redundat
Illius verè Bonitas immensa redundat
: In iustum larga commoditate gregem.
: In iustum larga commoditate gregem.
Extremo terr#ae quantum Plaga distat {{MarkupUppercase|Olympo;}}
Extremo terræ quantum Plaga distat {{MarkupUppercase|Olympo;}}
: Tam procul is nostrum scit removere nefas.
: Tam procul is nostrum scit removere nefas.
Quamque procul claro distat Occasus ab ortu,
Quamque procul claro distat Occasus ab ortu,
: A nobis fervens tam procul Ira Dei.
: A nobis fervens tam procul Ira Dei.
Tam procul à nobis nostrum scelus ille removit:
Tam procul à nobis nostrum scelus ille removit:
: {{MarkupUppercase|Iov#ae}} infinit#ae nam bonitatis opes.
: {{MarkupUppercase|Iovæ}} infinitæ nam bonitatis opes.
Vnigen#ae veluti figit pater oscula gnato,
Vnigenæ veluti figit pater oscula gnato,
: Post inflicta iterum verbera dura, suo:
: Post inflicta iterum verbera dura, suo:
Taliter amplexus sese fovet atque colentes
Taliter amplexus sese fovet atque colentes
: C#oelituum pr#aeses Numen honore suum.
: Cœlituum præses Numen honore suum.
Nostr#ae percallet nam mentis ubique recessus,
Nostræ percallet nam mentis ubique recessus,
: Hunc neque, qua simus conditione, latet.
: Hunc neque, qua simus conditione, latet.
Quam nostrum sit {{MarkupUppercase|Cor}} proclivius ad mala qu#aevis,
Quam nostrum sit {{MarkupUppercase|Cor}} proclivius ad mala quævis,
: Mens desiderijsque obsequiosa malis.
: Mens desiderijsque obsequiosa malis.
Nos ortos memini: rubicundo è pulvere terr#ae,
Nos ortos memini: rubicundo è pulvere terræ,
: Plasmata quod simus nil lutulenta nisi.
: Plasmata quod simus nil lutulenta nisi.
Flori quin est nostra simillima vita caduco:
Flori quin est nostra simillima vita caduco:
: Qualiter herba viret, talis & ipsus homo est.
: Qualiter herba viret, talis & ipsus homo est.
Herb#ae seu floris qualis decor exstat honosque {{Apparatus|Corr|honosq|honosque}}:
Herbæ seu floris qualis decor exstat honosque {{Apparatus|Corr|honosque|honosq}}:
: Est hominis talis, tu modo crede, decor.
: Est hominis talis, tu modo crede, decor.
Nam streperis Zephyris, flos illico marcidus aret;
Nam streperis Zephyris, flos illico marcidus aret;
: Arida sic similj est Herba repente modo.
: Arida sic similj est Herba repente modo.
{{Pagemark|sig|B1r}} Invadens#que rosas subvertit ut Austerapricas,
{{Pagemark|sig|B1r}} Invadensq́ue rosas subvertit ut Austerapricas,
: Vt subitò restet gloria nulla Ros#ae:
: Vt subitò restet gloria nulla Rosæ:
Sic exstinguit adhuc florens mors horrida nostrum
Sic exstinguit adhuc florens mors horrida nostrum
: Heu genus, obscura falcigeraque manu.
: Heu genus, obscura falcigeraque manu.
Cursus hic est hominum, pr#aefixa & meta laborum,
Cursus hic est hominum, præfixa & meta laborum,
: Temnentûm superi maxima gesta Ducis,
: Temnentûm superi maxima gesta Ducis,
A stremanetctus per secla futura piorum,
A stremanetctus per secla futura piorum,
: Æterna summi pro bonitate Patris.
: Æterna summi pro bonitate Patris.
Haud etenim spernunt venerabile f#oederis icti
Haud etenim spernunt venerabile fœderis icti
: Ius, {{MarkupUppercase|Iov#ae}} ast memori pectore pactanotant.
: Ius, {{MarkupUppercase|Iovæ}} ast memori pectore pactanotant.
Illorum iuxta Normam, Legesque sacratas
Illorum iuxta Normam, Legesque sacratas
: Conformant vit#ae singula c#aepta su#ae.
: Conformant vitæ singula cæpta suæ.
Firmiter, immotum super atria celsa, locavit
Firmiter, immotum super atria celsa, locavit
: Quippe sibi solium lucidi Iova poli.
: Quippe sibi solium lucidi Iova poli.
Line 220: Line 282:
: Mundi, illum nutu temperat atque suo.
: Mundi, illum nutu temperat atque suo.
Quare flammigeri iuvenes, virtute micantes
Quare flammigeri iuvenes, virtute micantes
: Magna laudetis c#aelituum ecce Ducem.
: Magna laudetis cælituum ecce Ducem.
Illius attenta quoque mente capessite iussa,
Illius attenta quoque mente capessite iussa,
: Iussa verenda nimis, pacta verenda nimis.
: Iussa verenda nimis, pacta verenda nimis.
Castrorum ô Comites tanti almo nempe merentes
Castrorum ô Comites tanti almo nempe merentes
: Sub Ducis Imperio, tollite laude Deum.
: Sub Ducis Imperio, tollite laude Deum.
Per vastos terr#ae fines qu#aecunque creavit,
Per vastos terræ fines quæcunque creavit,
: Authori ac Domino plaudite cuncta Deo.
: Authori ac Domino plaudite cuncta Deo.
Vndique qua Regimen Iov#ae pervoluitur illum
Vndique qua Regimen Iovæ pervoluitur illum
: Vos omnes modulis concinitote pijs.
: Vos omnes modulis concinitote pijs.
Sit mihi c#oelicolum Rex carmen & eius in ore
Sit mihi cœlicolum Rex carmen & eius in ore
: Ampla meo vigeat Gloria, Fama, Decus.
: Ampla meo vigeat Gloria, Fama, Decus.
Dede, anima in Iov#ae ô temet pr#aeconia totam,
Dede, anima in Iovæ ô temet præconia totam,
: Illius & nomen tolle sub astra Sacrum.
: Illius & nomen tolle sub astra Sacrum.
</poem>
</poem>
Line 237: Line 299:
{{Center}}<i>
{{Center}}<i>
<poem>
<poem>
Immortali & individu#ae Sacrosanct#ae Trinitati
Immortali & individuæ Sacrosanctæ Trinitati
laus & gloria sit Sempiterna.
laus & gloria sit Sempiterna.
</poem>
</poem>
</i></div>
</i></div>


{{Center}}{{Pagemark|sig|B1v}} <i>{{MarkupUppercase|Versio gr#aeca}} Eiusdem Psalmi.</i></div>
{{Center}}{{Pagemark|sig|B1v}} <i>{{MarkupUppercase|Versio græca}} Eiusdem Psalmi.</i></div>


{{Pagemark|sig|B2r}}
ΠΡΌΘΕΣΙΣ.


...
<poem>
Ἐις γένος ἀνδρόμεον τὰ χαρίσματα πλεῖστα πιφάς κ#
: Τοῦ τεοῦ, ὁ ψάλτης ἐνθάδε ἐυαγέως·
Ἠδὲ διδ´ασκει ὁμῶς, χαρίτων τῖσαι ἀφ᾿ ὅλοιο
: Τὸ χρέος ἐκ στήθους παμμεδέοντι πατρὶ.
</poem>


{{Pagemark|sig|B2v}}  
ΠΣΑΛΜῸΣ.
 
<poem>
{{MarkupInitial|Μοι}} ζατέου τελέθῃ μέλος οἰκήτωρ τοῦ Ὀλυμπου,
: Κείνου ἐνὶ στόματ᾿ ᾖ αιεν ἔπαινος ἐμῷ.
Φιλτάτη ὦ ψυχῆφι ἀγαυὸν ἄνακτα σεβάζευ,
: Τοῦνομα κάλλιστον κλεῖε ἐκείνου ὁμῶς.
Ἐν μυχάταισιν ὅσα πραπίδεσσιν ἐμῇσι πελέοκει,
: Κύδει δουλέυοι ταῦτα ἅπαντα θεοῦ.
Μήποτε ἐκπεσέμεν μνήμην κραδίης σόι ἔωῃς
: Παγκάλων θεράων Θεοῖο διηνεκέως.
Ὅς στυγερῶν σοι ἁμαρτιεών μ´εγα πλῆθος ἀλείβ#
: Πλεῖστὰ τε πλημμελιῶν λήψανα ἡμετέρων·
Σὸν βίον αἴνυται ἐν δνοφερῆς τοῦ ὄρκου ὁμίχλης.
: Εἵνεκα φερτίστης σῇς ἀγανοφροσύνης.
Πλείονα ὅς σοι ὀπάζει δῶρα, τεῷ ὅσα θυμῷ
: Ἐκποθέειν τολμᾳς μὲ, στόματ᾿ ἢε τεῷ.
Ὄρνιθος ὑψιπέταο δίκην ὅτις ἄμμιγα ἥβην
: Εὐμενέως γλψκερὴν ἐξενέωσε τεὶν.
Ὀτραλέως στεφάνῳ κοτμῶν τεὸν ἠδὲκάρηνον
: Σὸν πηγὰς ἐσλῶν ἐς στόμα χευόμενο·
Πλήνγε κριτὴς ὡσὲι δικαιέστατος ἀμπλακιάων.
: Ρύει ἀ παὶ λαοῦ καλὸν ἁμαρτινόου.
Εὐμενίν σφέο τοσσατίν, δειξειε κέλ υθον
: Νιμερτες μωσεῖ ὡς βίοτοιο πρόφρων·
Ισσακίδαο γένει βουλὴν ζατέην, τε ἐραστὰ
: Κυδαλίμου ἄμυδις θεσμὰ ἑοῖο νόμου.
{{Pagemark|sig|B2r}} Μείλιχον, ἔυσπλαγχνον δωτηρα γε τὸν κλυκύθυμον
: Οἴδαμεν ὅψιστον ἐνναετῆρα πόλου.
Πρόφρων πρὸς χάριν, οὐχ᾿ ἀὲν ἀισχ ρὰ τὰ ἔργα χαλέπτα
: Ἄμμεας ἐις, οὐ μὴ νείνἐ ἀνάψει ἀὲι.
Ἀργαλέως κυκόων ἡμᾶς πονῇσι κολάζει
: Τὸ στυγερὸν κατὰ μὴ πλῆθος ἀλιτροσυνῶν.
Ἀσφαλέως κείνου ἀγαθοφροσύνη φιμεγίστη
: Τῶν ἐπὶ ἐυσεων ἐστι διαμπερέως.
Ἐκδιιστᾶ χθονὸς ἐυρυχόροιο γε ὅσσον Ὄλψμπος,
: Τόσσον ἀπωθεῖναι τηλοσε ἡμετέρας
Ἀμπλακίας φιλέει· χ᾿ ὄσον ἠοῦς ἀντιπροσώπου
: Τῆς δνοφερῆς διιστᾶ λαῖτμα κελέυθου ὁμῶς.
Τόσσον ἀφ᾿ ἡμείων καὶ ἁμαρτάδα πᾶσαν ἀπείργει·
: Ὑψοῦται τόσσον τοῦ Θεοῦ ηνικάρις.
Μουνογενῆ ἐξαῦτε πατὴρ ὡς μέα πληγὰς
: Τὰσμετὰ παμπολλὰς δ᾿ ἀμφαγαπάζει ἑὸν·
Οὕτω ἑοὺς στέργει ὅλῳ αὔτὸν κῆρι φιλεῦντας
: Παντοκράτωρ χρηστὸς, τοὺς ἅμα ὀρθονόους.
Καὶ γαρ μὲν βυσσοὺς πραπίδων τε μυχοὺς τε διέγν#
: Ἐντόθι παμπήδην, ὢν σοφὸς, ἡμετέρων.
Ναΐτερον κέαρ ὡς κακὰ πρὸς καταπρηνὲς ἅπαντα
: Φρὴν ἑπιθυμείας καὶ φιλέῃσι κακὰς.
Ἄμμας ἀφαυροὺς καὶ πηλοπλάστους ἔμεν οἶδεν,
: Ἄμμε ταλαιπωροὺς ὠκυμόρους τε βροτοὺς.
Τῶν μερόπων βίοτος πώα πάνυ εἴκελός ἐστι·
: Βλαστάνει ὡς χόρτος, τυγχάνει ᾧδε βροτὸς.
Χόρτουἤ ἄνθους ποῖον πρέπος, ἢε τὸ κάλλος,
: Νημερτὲς θνητῶν τοιη ἔνεστι στάσις.
Αυτίκα, ῥηιδίως κέαταιανόος τε μαρανθὲς,
: Καὶ χόρτος πίπτει τοῦ ἀνέμοιο πνοαῖς.
Καὶ καταπερ ζέφυρος νυ ὁόδους καταβάλλει ἐραστὰς.
: Ὥστεμένῃ δόξη μεδεμιηφι ῥόδῳ·
ᾦδε διαφθείρει μόρος ὀκρυόεις γένος ἡμῶν
: Ἐισέτι θαλλόμενον χείρεσιν οὐλομένῃς.
{{Pagemark|sig|B2v}} Τοῖος ἔφυ δρόμος ὰνθρώπων, τοίηφι τε αισα.
: Ἔργων τῶν Θείων οἱ ἀμελοῦσι πάνυ.
Ἐμμένει ἐυαγέων ἀτὰρ ἥσυχος ἀὶεν ὁ δῆμος,
: Ὑψίστου βουλαῖς ταῖς ἀγαθαῖσι πατρὸς,
Καὶ γὰρ μὴ καταλείπουσιν τ᾿ ἐντέλματα θεῖα
: στήθει ἀμνήστω τοῖο δικαιοσύνην.
Τῶν κατὰ τὴν τάξιν τε θεοῖο νόμους τε ἀγαυοὺς
: Τεῖνουσιν πρήξεις πᾶσας ἑοἷο βίου.
Καίπερ ἑοῖ στερ᾿ῥὸν βάθρον ἐυπάκτου θέτο ἀρχῆς
: Οὐρανοῦ ἐνναετὴρ ἐιν ὑπάτοιο δόμοις.
Πανσθενέως κρατέει πρυτανὶς μεγαλωστὸς ἁπάντων
: Ὀιάκα δὴνωμῶν ἠδὲ διηνεκέως.
Τοὔνεκα ἀγγελικοὶ στρατιαὶ μάλα ἔξοχοι ἀλκὴν
: Κλείετε ἀλλήκτως ἑυρυμέδοντα θεὸν.
Κείνου ἐφημοσύνας ἀγαθὰς ἰδὲ ρἕζετε καλὰ,
: Τοῖο θέλεμ᾿ ἁγνὸν πευκαλίμῃσι φρεσὶν.
Ὑψίστου θεράποντες, ὅσοι π#θήνιοι αἲεν
: Ἔστε θεῷ, κείνου μέλπετε κῦδος ἄγαν.
Κτίσσατο ἀσπέτου ὅσσα ὅλου δὶα τέρματακόσμου
: Κοίρανος ὑψιμέδων, ὑμνῇ ἅπαντα Θεὸν
Δεσπεσίους ὕμμες ψάλλετε νωλεμέως.
: Φερτίστῳ ὕμνους ξυμπάντων τέκτονι ὡσεὶ
Μοὶ τελέθῃ ζαθέου μέλος οἰκήτωρ τοῦ Ολύμπου
: Κείνου ἐνὶ στόματ᾿ ᾖ αἲεν ἔπαινος ἐμῷ.
Φιλτάτῃ ὦψυχφ ἀγαυὸν ἄνακτα σεβάζ#,
: Τοῦνομακάλλιστον κλεῖε ἐκείνου ὁμῶς.
</poem>


...


{{Center}}Der {{MarkupItalics|CIII.}} Psalm des Königlichen Propheten Davids/ Jn Teutsche Reymen verfasset.</div>
{{Center}}Der {{MarkupItalics|CIII.}} Psalm des Königlichen Propheten Davids/ Jn Teutsche Reymen verfasset.</div>
Line 298: Line 451:
Sein Güt ist vberschwencklich groß
Sein Güt ist vberschwencklich groß
: Gegen all frommen/ vnd voll trosts/
: Gegen all frommen/ vnd voll trosts/
{{Pagemark|sig|B3v}}  
{{Pagemark|sig|B3v}} Wie fern die Erdt vom Himmel ist/
: So fern sind vnser Sünd zur first.
Wie fern vom abendt der Auffgang/
: So fern Gotts zorn/ vnd währt nicht lang:
So fern er wend vnser Missthat.
: Schaw so vnendlich ist sein Gnad.
Wie nach der Ruthn widerumb sein Kind
: Ein Vatter in sein Arme nimpt/
Also vmbfengt der Herr auch die
: So jhn förchten von hertzen hie/
All Gdancken jhm sind offenbahr/
: Auch vnser gbrechligkeit fürwar.
Wie vnser Hertz nur zu der stund
: Zum bösen gneigt zu aller Sünd.
Weiß wol/ daß wir nur aschn vnd Staub
: Gschwind vergehn gleich wie der Rauch.
Vnser Lebn ist gleich einer Blum/
: Die jetzt grünt/ schwelck bald fellet vmb/
Gleich wie der Blumen Herrligkeit/
: Baldt hin ist: So der Menschen Zeit/
Wenn bläst der Wind felt sie gar gschwind/
: Bald das Graß dürr man auch da find/
Gleich wie der Sudwind hat gar schnell
: Die rothe Rößlein hingefelt/
So wirfft zu grund der bitter Todt
: Vnser Jugend blühend vnd roth.
All Gottlosen/ ein solch Heimfarth/
: Vnd Gotts verächtern wird gespart.
Aber der Gottselig hauff bleibt
: Durch Gottes Gnad in Ewigkeit.
Denn sie verachten nicht sein Bund/
: Sein Rechtssatzung zu keiner stund/
Nach seinem Gsetz/ nach seiner Lehr/
: All jhr Thun/ gantz Leben sie kern.
{{Pagemark|sig|B4r}} Der Herr hat jhm ein Stul bereit/
: Gar hoch/ der vnbeweglich bleibt/
Durch sein Großmechtig gwalt erführt
: Die Herrschafft/ die gantz Welt regirt.
Drumb jhr gwaltige Himmelsheer
: Ewern Himmelsfürsten preiset sehr.
Auff sein Befelch habt gute acht
: Daß jhr die keines Wegs veracht.
Der jhr dem Herrn/ als trewe Knecht
: Dienst/ Rhümbt/ Lobt/ Preißt jn auch wol recht.
Alles was gschaffen in der Welt/
: Rühm jhn als sein Schöpffer vnd Heldt.
Lobsinget jhm/ Lobsinget schon
: Seim heilgen Nam mit süssem Thon.
{{MarkupLarger|Frölich von Gottes Ehr ich sing}}
: {{MarkupLarger|Daß sein Lob in meim Mund erkling.}}
{{MarkupLarger|Mein Seel preiß Gott im Höchsten Thron/}}
: {{MarkupLarger|Vnd sein Namen Lobesohn.}}
</poem>


Ein Gebett zur Heyligen Dreyfaltigkeit
<poem>
{{MarkupInitial|Dich|Language=deu}} Vngebornen Vatter schon/
: Dich Eingebornen Gottes Sohn/
Dich Heylgen Geist/ ein Tröster Werth/
: Aller betrübten hie auff Erdt.
Ein Heilge Vnzertheilt Gottheit/
: Gleich drey Personen wolbereit.
Bekennen/ Loben/ Preissen wir/
: Mit Mund vnd Hertzen/ nach begier/
Den sey Lob/ Ehr/ vnd Danck bereit/
: Von nun an biß in Ewigkeit/
: Von Jhn beschicht vns gar kein Leidt.
</poem>
</poem>
{{Center}}{{MarkupUppercase|ENDE}}</div>


{{Apparatus}}
{{Apparatus}}


[[category: Benedictus Figulus (author)]]
[[category: Benedictus Figulus (author)]]

Latest revision as of 07:56, 13 July 2023

Paraphrasis græco latina Psalmi XXIII. Regii Propheta Davidis Carmine Alcaico expressa. Item. Psalmi, CIII. poetica versio Trilinguis. Honoris nec non fortvnati Omnis & Summæ Observantiæ ergò humiliter data & devota animi veneratione nuncupata Illvstri, nec non generosæ magnificentiæ et avthoritatis singularis apprimè Spectabili Heroi ac Domino, Domino Carolo Iörgero, in Tolleth, Keppach & Stauff, L[iber] B[aro] in Kreuspach, D[omi]n[us] in Bernstein, Scherenstein, & Walpersdorff Austriæ superioris præfecto Hæreditario, &c. D[omi]n[o] suo Clementi. A Benedicto Figvlo, Vtenhovio Franco, Poeta Laureato Cæsario, & Verbi Divini Ministro Exule. Beat Fides Vara Fideles Præmijs Læticiæ Cœlestis. Anno In Carnationis Salutiferæ. cIↄ. Iↄ. cIII.

[sig. A1v] Iambi dedicatorii ad lectorem beneuolum.

Si Christiani Nomine
Gaudes frui peramabili,
Amice Lector, exhibe
Te Christianum ut hospitem:
Impleq́ue cuncta flagitat
Quæ Christiana Charitas,
Hæc nostra primùm Carmina
Vultu Sereno suscipe;
Deîn Exulis miserrimam
Sortem, vicemq́ue respice:
Succurre munifica manu
Misero Poëtæ, pectore
Benigniore mitius.
Egenti opem fer protinus
Afflicta fata sublevans
Hæc nostra quæso faventior.
Rursum supernæ Maximus
Aulæ Monarcha sic Devs,
Terebus in tristißimis,
Miseroq́ue sortis turbine
Miserebitur benigniter:
Plagæq́ue Beatæ Incolam
Beatum Temet inseret
Pol Christianum ut hospitem:
Merita hæc tua & resarciet
Collata in memet Exulem,
Beatâ opum farragine,
Durante in omne secvlvm.


Distichon Numerale.
EXVLet VsqVe LVes; beLLI VIs eXVLet atroX:
EXVLet VsqVe proCVL noXIa pLaga faMes. [n1]

Bernhardvs.
Das Wahre Vergoſſene Blut Jeſu Chriſti Jſt der
rechte Schlüſſel zum ſchönen Paradeiß.

Est verè, effusus Sanguis Christi, Vnica Clauis,
Quæ Paradisiacas quit reserare fores.

[sig. A2r] Paraphrasis latina Psalmi XXIII.

Cælestis ulæ maximus Arbiter
Memet gubernat, Pastor ut Optimus,
Vllo ergò continget mihi ævo
Deficientia nulla Rerum.
Vberrimis Is me quoque pascuis
Amœna propter Flumina recreat
Aurâ sui Flatvs Sacrati
Terque quaterque beatiore.
Impertit arvis in viridantibus
Amploque Campo Suavia Pabula:
Sui meam deîn sospitante
Noticia imbuit hancce mentem.
De Fonte puro & limpidulo mihi
Præbet benignâ persapidissimos
Haustus manu, mea ustulante
Languida Corda siti allevando.
Dum longius Mens namque miserrima
Patre à supremo fortè recesserat,
Errarat à ducente calle ad
Ætheris illa beata Regna.
Deus meam sed Commiserans vicem
Pro maximo me quæsijt illicò
Suo favore, ultroque memet
Perditam ovem veluti retraxit,
Ostendit immò Semitam amabilem,
Patris Pij instar, Iusticiæ mihi
Legis suæ & sacra Instituta
Præ nitidis potiora Gemmis.
Decreta Casta pervenerabilis
Veritatis non meritum ob meum
Revelat is, verùm ex supremi
Nvminis omnigeno Favore,
[sig. A2v] Quamvis per vmbras lethiferas miser,
Stygisque valles ambulo luridas,
Tristes & Orci per paludes,
Plurima mortis Imago ubi errat:
Nixum Supremi præsidio tamen
Me territabunt nulla pericula
Pastoris, en formido nullas
Te Duce mî præëunte Larvas.
Me Tute securum, ô Pater optime,
Reddis bacillo, protinus en tuo:
Virgâ tuâ errantem coërces,
Ne graviore malo fatiscam.
Favente dextrâ Munificentiæ
Tuæ refundis plurima Tutemet
In me, velut Largitor Almus,
Commoda, divitias beatas,
Hinc præparas Mensam Ambrosia mihi
Amplissimam, me largiter Inclytæ
Frui sinis tuæ süavi
Munere nempe benignitatis:
Perurat hostes æmulus ut Dolor
Subinvidos, qui talia lumine
Lustrant, perungis Balsamoque
Timpora mî beneuolente [c1] lauté.
In me Tuus quin Intimus & Favor
Manat velut de perpete rivulo,
Dulci propines ut Falerno
Tu mihi pocla referta multum.
Sectabitur me túm Bonitas tua
Iugisque semper Commiseratio
Per omne seclum, nec misellum
Deseret assiduo tenore,
Hoc dum superstes lumine perfruar:
Tuá inde tecum stelligerá in domo,
In Gaudijs & sempiternis,
Cœlicus hospes vbi immorabor.

[sig. A3r] Paraphrasis græca, Eiusdem Psalmj. [n2]

Αναξμ᾿ Ὀλύμπου παντοκράτωρ, καθὼς
Ποιμὴν, κυβερνᾷ Φέρτατος εὐμενῶς
Τοίνὴν χατήσω μὴ πενιχρὸς
Μηδενὸς ουκ ἀγαδοῦ διαμπὰξ.
Κεῖνος μ' ἄγει καὶ ἔυφρονα ἐς νομὴν
Ρἕεδρ᾿ ὁμῶς πρός τερπνὰ τε ἥδανα,
Τοῦ πνεύματος δώρῳ κρατίστῳ
Μοι ἁγίου ἀναψύξας ἦτορ.
Χλωροῖς βορὰν μοι μὲν μεταδοὺς ἀγροῖς
Καὶ μειλίχως, τὴν δαυμασιωτάτην
Θεὶην ἀλήθειαν, χ᾿ ἑοῖο
Τῇ Φρενὶ γνῶσιν ἐμῇ ὁπάζει.
Φαιδρῇσι πηγῆς μοι ἐκ ἑυῥρ᾿όου
Τῇς χερσὶν ἐγχεῖ μεστα ποτήρια
Δίψαν ταλαιπωρὴν Φιλίστου
Ἤπατος ἀυτίκαμεῖο πάυων.
Ἡ Φρὴν ἐπειδὴ οἴχετο τηλόθι
Μεῦ, ἐκ τύχης, τοῦ πατρὸς ὑπερτάτου,
Ἀποπλανεθείη κελεύθου,
Οὐρανοῦ ἐς δόμα ἐισάγοντος.
Ωκτειρεν ἀυτὰρ μου ἐλεήμονι
Θυμῷ θεὸς, δή νωλεμέως ἐμέ
Ζητῶν, μεγίστου ἐξ ἔρωτος,
Μῆλον ἀπολλύμενον καθώσπερ,
Πλὴν κεῖνος ἐῦ και δείξατο ἀτραπὸν,
Πατρὸς δίκην, μοι ἧς ἐπιεικείας,
Θεὶων νόμων καὶ κυδρὰ θεσμὰ
Φέρτερα τῶν κτεάνων ἁπάντων.
Μυστήρἰ ἀυτὸς καλὰ σεβασμίου
Μοι ἐμφανῆ πλὴν ποιεῖ ἀληθείας
Ἐμὴν διοὐ μὴ ἐμμέλειαν,
Ἐκχάγιτος δέμόνης Θεοῖο.
[sig. A3v] Καίπερ βαδίζω ἐν σκιοείδεϊ
Τάλας τόπω, ταῖς ἠδὲ ζο Φώδεσιν
Τὰ δυσμενῆ ἔιδωλα, βήσσαις
Τοῦ θανάτοιο ὸπη πλανεῖται.
Ὑπερτάτου τῷ ἄλκαρι ποιμένος
Ἕμπης με ἐσθλῷ ὄυτε πεποιθότα
Ὁ κίνδυνος μηδὲις ἀμύξει
Ἡγεμόνος σέθεν, ὄτι δείδ#.
Με ἀσφαλῆ τὺ κύδιμε ὦ πάτερ
Σκηπηνιῳ δούς ἀυτίκα τῷ τεῷ,
Ῥάβδω τεῇ αὖτις πλανήτην
Τὴν ἐφ᾿ ὁδὸν μετάγεις μέ ὀρθὴν.
Τὰπλεῖσα ἄμμιν δῶρα χαρίζεαι
Ἐρασμίου ἐκ τῆς παλάμης τεῆς,
Βέλτιστος ὡς δώτης τὸν ὄλβον
Τύ ἐριούνιον ἄμμ᾿ ὀπάζων.
Κεσμεῖν τράπεζαν δαψιλεεστάτην
Μοιἤθελες καὶ γοῦν μάλα πλήρεα.
Ἐᾷς μέ ἐυνοίης γλυκίστης
Σῆς ἀπολαυέμεναι περισσῶς.
Χριμφθέντα ἔχτει ἀντιπάλων ὅπως
Δράκοις ὅμιλον δυσσεβέων τεῶν
Αἷς ταῦτ᾿ ὀπωπᾶις ἐισορώντων·
Λίπεϊ μοι κάρα εὖ ἀλείφεις.
Λάμπει φόως μοι εὐμενίης τεῆς
Ζωθάλμιον, καὶ ἄσκετος ἡ χάρις·
Γλψκψρ᾿ρόου γάρ μοιγε οἴνου
Μεστὰ ποτήρια ἐκπορίζεις.
Εφέσπεται πλὴν σεῦ ἀγαθώσυνη,
Ἄπανστον οἶκτος σῆς ἅμα καρδιής,
Αἰῶνιπαμπήδην ἀλήκτω
Εεῖο ἐμοὶγε χάριν προφαίνεις.
Ἄν μέσφα δέρξω ἠελίου σέλας·
Ἔπειζα σοῖς ἐιν ἀστροφόροις δόμοις,
Αἰωνίων τῶν ἡδονῶνπερ
Ξεῖνος ὅπη ἀπολάυσω ἀιὲν.

[sig. A4r] Seqvitvr Metaphrasis poetica Psalmi CIII. Elegiaco Carmine expressa.

Versio latina.

Argumentum Psalmj.

In Genus humanum mitißima munera Iovæ
Concinit hîc Vates regivs ore pio:
E docet atq́ue simul dignas ex pectore grato
Grates Supremo persoluisse Ducj.

Benedic anima mea Domino, &c.

Sit mihi Cœlicolum Rex carmen, & eius in ore
Ampla meo vigeat gloria fama, decus.
Dede anima in lovæ, ô temet præconia totam,
Illius & nomen tolle sub astra sacrum.
Eia age sint, fibris latitant quæcunque remotis,
Protinus in laudes cuncta parata Dei.
Immemori tibi nec vanescant omne perævum
Illius ex animo tot benefacta tuo.
Qui gratis delet maculosæ crimina culpæ,
Innumeras noxas prætereundo tuas.
Pro bonitate sua vitam subluridi Averni
Faucibus horrificis eripit atque tuam.
Qui tibi dat largâ, quam poscas mente, vel optes
Tutemet ore tuo, munera plura manu,
Instaurans vires, viridem tibi rite Iuventam
Flammigero volucri non secus ipse novat.
Lautâ qui rerum farragine iugè coronat
Teque caputque tuum, cor satiando bonis.
A grege qui reprobo, scelerum ut iustissimus Vltor,
Vindicat oppressum semper & innocuum.
[sig. A4v] Tanta, eccum, est Domini & clementia maxima, vitæ
Vt Mosi certum notificarit iter,
Atque suæ legis venerandæ dogmata proli
Isacidvm, sacra Pacta, ingeniumque suum.
Et lenem & blandum, cunctis dare munera promtum
Adque iram lentum novumus esse Deum.
Prodigus ad veniam, haud animo suo iniqua reservat,
Nec semper lites litigiosus amat.
Non male nos tractat, nec ut vsque meremur, acerbis
Nos solet & dignis plectere supplicijs.
Illius verè Bonitas immensa redundat
In iustum larga commoditate gregem.
Extremo terræ quantum Plaga distat Olympo;
Tam procul is nostrum scit removere nefas.
Quamque procul claro distat Occasus ab ortu,
A nobis fervens tam procul Ira Dei.
Tam procul à nobis nostrum scelus ille removit:
Iovæ infinitæ nam bonitatis opes.
Vnigenæ veluti figit pater oscula gnato,
Post inflicta iterum verbera dura, suo:
Taliter amplexus sese fovet atque colentes
Cœlituum præses Numen honore suum.
Nostræ percallet nam mentis ubique recessus,
Hunc neque, qua simus conditione, latet.
Quam nostrum sit Cor proclivius ad mala quævis,
Mens desiderijsque obsequiosa malis.
Nos ortos memini: rubicundo è pulvere terræ,
Plasmata quod simus nil lutulenta nisi.
Flori quin est nostra simillima vita caduco:
Qualiter herba viret, talis & ipsus homo est.
Herbæ seu floris qualis decor exstat honosque [c2]:
Est hominis talis, tu modo crede, decor.
Nam streperis Zephyris, flos illico marcidus aret;
Arida sic similj est Herba repente modo.
[sig. B1r] Invadensq́ue rosas subvertit ut Austerapricas,
Vt subitò restet gloria nulla Rosæ:
Sic exstinguit adhuc florens mors horrida nostrum
Heu genus, obscura falcigeraque manu.
Cursus hic est hominum, præfixa & meta laborum,
Temnentûm superi maxima gesta Ducis,
A stremanetctus per secla futura piorum,
Æterna summi pro bonitate Patris.
Haud etenim spernunt venerabile fœderis icti
Ius, Iovæ ast memori pectore pactanotant.
Illorum iuxta Normam, Legesque sacratas
Conformant vitæ singula cæpta suæ.
Firmiter, immotum super atria celsa, locavit
Quippe sibi solium lucidi Iova poli.
Totius unde suo moderamine torquet habenas
Mundi, illum nutu temperat atque suo.
Quare flammigeri iuvenes, virtute micantes
Magna laudetis cælituum ecce Ducem.
Illius attenta quoque mente capessite iussa,
Iussa verenda nimis, pacta verenda nimis.
Castrorum ô Comites tanti almo nempe merentes
Sub Ducis Imperio, tollite laude Deum.
Per vastos terræ fines quæcunque creavit,
Authori ac Domino plaudite cuncta Deo.
Vndique qua Regimen Iovæ pervoluitur illum
Vos omnes modulis concinitote pijs.
Sit mihi cœlicolum Rex carmen & eius in ore
Ampla meo vigeat Gloria, Fama, Decus.
Dede, anima in Iovæ ô temet præconia totam,
Illius & nomen tolle sub astra Sacrum.

Immortali & individuæ Sacrosanctæ Trinitati
laus & gloria sit Sempiterna.

[sig. B1v] Versio græca Eiusdem Psalmi.

ΠΡΌΘΕΣΙΣ.

Ἐις γένος ἀνδρόμεον τὰ χαρίσματα πλεῖστα πιφάς κ#
Τοῦ τεοῦ, ὁ ψάλτης ἐνθάδε ἐυαγέως·
Ἠδὲ διδ´ασκει ὁμῶς, χαρίτων τῖσαι ἀφ᾿ ὅλοιο
Τὸ χρέος ἐκ στήθους παμμεδέοντι πατρὶ.

ΠΣΑΛΜῸΣ.

Μοι ζατέου τελέθῃ μέλος οἰκήτωρ τοῦ Ὀλυμπου,
Κείνου ἐνὶ στόματ᾿ ᾖ αιεν ἔπαινος ἐμῷ.
Φιλτάτη ὦ ψυχῆφι ἀγαυὸν ἄνακτα σεβάζευ,
Τοῦνομα κάλλιστον κλεῖε ἐκείνου ὁμῶς.
Ἐν μυχάταισιν ὅσα πραπίδεσσιν ἐμῇσι πελέοκει,
Κύδει δουλέυοι ταῦτα ἅπαντα θεοῦ.
Μήποτε ἐκπεσέμεν μνήμην κραδίης σόι ἔωῃς
Παγκάλων θεράων Θεοῖο διηνεκέως.
Ὅς στυγερῶν σοι ἁμαρτιεών μ´εγα πλῆθος ἀλείβ#
Πλεῖστὰ τε πλημμελιῶν λήψανα ἡμετέρων·
Σὸν βίον αἴνυται ἐν δνοφερῆς τοῦ ὄρκου ὁμίχλης.
Εἵνεκα φερτίστης σῇς ἀγανοφροσύνης.
Πλείονα ὅς σοι ὀπάζει δῶρα, τεῷ ὅσα θυμῷ
Ἐκποθέειν τολμᾳς μὲ, στόματ᾿ ἢε τεῷ.
Ὄρνιθος ὑψιπέταο δίκην ὅτις ἄμμιγα ἥβην
Εὐμενέως γλψκερὴν ἐξενέωσε τεὶν.
Ὀτραλέως στεφάνῳ κοτμῶν τεὸν ἠδὲκάρηνον
Σὸν πηγὰς ἐσλῶν ἐς στόμα χευόμενο·
Πλήνγε κριτὴς ὡσὲι δικαιέστατος ἀμπλακιάων.
Ρύει ἀ παὶ λαοῦ καλὸν ἁμαρτινόου.
Εὐμενίν σφέο τοσσατίν, δειξειε κέλ υθον
Νιμερτες μωσεῖ ὡς βίοτοιο πρόφρων·
Ισσακίδαο γένει βουλὴν ζατέην, τε ἐραστὰ
Κυδαλίμου ἄμυδις θεσμὰ ἑοῖο νόμου.
[sig. B2r] Μείλιχον, ἔυσπλαγχνον δωτηρα γε τὸν κλυκύθυμον
Οἴδαμεν ὅψιστον ἐνναετῆρα πόλου.
Πρόφρων πρὸς χάριν, οὐχ᾿ ἀὲν ἀισχ ρὰ τὰ ἔργα χαλέπτα
Ἄμμεας ἐις, οὐ μὴ νείνἐ ἀνάψει ἀὲι.
Ἀργαλέως κυκόων ἡμᾶς πονῇσι κολάζει
Τὸ στυγερὸν κατὰ μὴ πλῆθος ἀλιτροσυνῶν.
Ἀσφαλέως κείνου ἀγαθοφροσύνη φιμεγίστη
Τῶν ἐπὶ ἐυσεων ἐστι διαμπερέως.
Ἐκδιιστᾶ χθονὸς ἐυρυχόροιο γε ὅσσον Ὄλψμπος,
Τόσσον ἀπωθεῖναι τηλοσε ἡμετέρας
Ἀμπλακίας φιλέει· χ᾿ ὄσον ἠοῦς ἀντιπροσώπου
Τῆς δνοφερῆς διιστᾶ λαῖτμα κελέυθου ὁμῶς.
Τόσσον ἀφ᾿ ἡμείων καὶ ἁμαρτάδα πᾶσαν ἀπείργει·
Ὑψοῦται τόσσον τοῦ Θεοῦ ηνικάρις.
Μουνογενῆ ἐξαῦτε πατὴρ ὡς μέα πληγὰς
Τὰσμετὰ παμπολλὰς δ᾿ ἀμφαγαπάζει ἑὸν·
Οὕτω ἑοὺς στέργει ὅλῳ αὔτὸν κῆρι φιλεῦντας
Παντοκράτωρ χρηστὸς, τοὺς ἅμα ὀρθονόους.
Καὶ γαρ μὲν βυσσοὺς πραπίδων τε μυχοὺς τε διέγν#
Ἐντόθι παμπήδην, ὢν σοφὸς, ἡμετέρων.
Ναΐτερον κέαρ ὡς κακὰ πρὸς καταπρηνὲς ἅπαντα
Φρὴν ἑπιθυμείας καὶ φιλέῃσι κακὰς.
Ἄμμας ἀφαυροὺς καὶ πηλοπλάστους ἔμεν οἶδεν,
Ἄμμε ταλαιπωροὺς ὠκυμόρους τε βροτοὺς.
Τῶν μερόπων βίοτος πώα πάνυ εἴκελός ἐστι·
Βλαστάνει ὡς χόρτος, τυγχάνει ᾧδε βροτὸς.
Χόρτουἤ ἄνθους ποῖον πρέπος, ἢε τὸ κάλλος,
Νημερτὲς θνητῶν τοιη ἔνεστι στάσις.
Αυτίκα, ῥηιδίως κέαταιανόος τε μαρανθὲς,
Καὶ χόρτος πίπτει τοῦ ἀνέμοιο πνοαῖς.
Καὶ καταπερ ζέφυρος νυ ὁόδους καταβάλλει ἐραστὰς.
Ὥστεμένῃ δόξη μεδεμιηφι ῥόδῳ·
ᾦδε διαφθείρει μόρος ὀκρυόεις γένος ἡμῶν
Ἐισέτι θαλλόμενον χείρεσιν οὐλομένῃς.
[sig. B2v] Τοῖος ἔφυ δρόμος ὰνθρώπων, τοίηφι τε αισα.
Ἔργων τῶν Θείων οἱ ἀμελοῦσι πάνυ.
Ἐμμένει ἐυαγέων ἀτὰρ ἥσυχος ἀὶεν ὁ δῆμος,
Ὑψίστου βουλαῖς ταῖς ἀγαθαῖσι πατρὸς,
Καὶ γὰρ μὴ καταλείπουσιν τ᾿ ἐντέλματα θεῖα
στήθει ἀμνήστω τοῖο δικαιοσύνην.
Τῶν κατὰ τὴν τάξιν τε θεοῖο νόμους τε ἀγαυοὺς
Τεῖνουσιν πρήξεις πᾶσας ἑοἷο βίου.
Καίπερ ἑοῖ στερ᾿ῥὸν βάθρον ἐυπάκτου θέτο ἀρχῆς
Οὐρανοῦ ἐνναετὴρ ἐιν ὑπάτοιο δόμοις.
Πανσθενέως κρατέει πρυτανὶς μεγαλωστὸς ἁπάντων
Ὀιάκα δὴνωμῶν ἠδὲ διηνεκέως.
Τοὔνεκα ἀγγελικοὶ στρατιαὶ μάλα ἔξοχοι ἀλκὴν
Κλείετε ἀλλήκτως ἑυρυμέδοντα θεὸν.
Κείνου ἐφημοσύνας ἀγαθὰς ἰδὲ ρἕζετε καλὰ,
Τοῖο θέλεμ᾿ ἁγνὸν πευκαλίμῃσι φρεσὶν.
Ὑψίστου θεράποντες, ὅσοι π#θήνιοι αἲεν
Ἔστε θεῷ, κείνου μέλπετε κῦδος ἄγαν.
Κτίσσατο ἀσπέτου ὅσσα ὅλου δὶα τέρματακόσμου
Κοίρανος ὑψιμέδων, ὑμνῇ ἅπαντα Θεὸν
Δεσπεσίους ὕμμες ψάλλετε νωλεμέως.
Φερτίστῳ ὕμνους ξυμπάντων τέκτονι ὡσεὶ
Μοὶ τελέθῃ ζαθέου μέλος οἰκήτωρ τοῦ Ολύμπου
Κείνου ἐνὶ στόματ᾿ ᾖ αἲεν ἔπαινος ἐμῷ.
Φιλτάτῃ ὦψυχφ ἀγαυὸν ἄνακτα σεβάζ#,
Τοῦνομακάλλιστον κλεῖε ἐκείνου ὁμῶς.


Der CIII. Psalm des Königlichen Propheten Davids/ Jn Teutsche Reymen verfasset.

Summaria.

Gegen all Menschen Gottes Güt/
Rühmt hie der lieb Prophet David.
Lehrt auch das man dem Höchsten fein/
Auß Hertzen Grund soll danckbar sein.

[sig. B3r] Nun Lob mein Seel den Herren/ &c.

Frölich von Gottes Ehr ich sing/
Daß sein Lob in meim Mund erkling.
Mein Seel preiß Gott im höchsten Thron/
Vnnd seinen Namen Lobesohn.
Was in mir ist/ sey alls bereit/
Daß ich sein Glori recht außbreit.
Vergiß auch nicht der Wolthat gut/
Die er an dich stets wenden thut.
Der dir auß Gnad vergibt all schuld/
Vnd Missethat auß latuer huld.
Der durch sein Trew dein Leben gut
Errettet von Höllischer Glut.
Auch dir erzeygt vielmehr gutthat/
Als du Begern oder Wünschen magst.
Vnd dir vernewert deins Lebens Jahr/
Gleich als dem Adler ohn all gfahr.
Thut dir dein Haupt auch Krönen schon
Vnd Hertz mit gütern Lobeson.
Der Herr rett als ein Richter zwar/
Den frommen von Gottloser Schar/
So groß ist sein Güt/ daß er rund
Mosi des Lebens Weg thut kund.
Sein Gsätz/ sein Recht/ Sitten allsampt
Der Israhliten globten Stamm.
Der Herr ist gütig/ Mild/ Gelind/
Zum Zorn langsam/ zu geben gschwind.
Nicht stets mit vns wegn vnser Sünd/
Mit vns zu Hadern ist gesinnt.
Plagt vns auch nicht/ nach dem wirs all
Verschuldt mit Sünden mannigfalt.
Sein Güt ist vberschwencklich groß
Gegen all frommen/ vnd voll trosts/
[sig. B3v] Wie fern die Erdt vom Himmel ist/
So fern sind vnser Sünd zur first.
Wie fern vom abendt der Auffgang/
So fern Gotts zorn/ vnd währt nicht lang:
So fern er wend vnser Missthat.
Schaw so vnendlich ist sein Gnad.
Wie nach der Ruthn widerumb sein Kind
Ein Vatter in sein Arme nimpt/
Also vmbfengt der Herr auch die
So jhn förchten von hertzen hie/
All Gdancken jhm sind offenbahr/
Auch vnser gbrechligkeit fürwar.
Wie vnser Hertz nur zu der stund
Zum bösen gneigt zu aller Sünd.
Weiß wol/ daß wir nur aschn vnd Staub
Gschwind vergehn gleich wie der Rauch.
Vnser Lebn ist gleich einer Blum/
Die jetzt grünt/ schwelck bald fellet vmb/
Gleich wie der Blumen Herrligkeit/
Baldt hin ist: So der Menschen Zeit/
Wenn bläst der Wind felt sie gar gschwind/
Bald das Graß dürr man auch da find/
Gleich wie der Sudwind hat gar schnell
Die rothe Rößlein hingefelt/
So wirfft zu grund der bitter Todt
Vnser Jugend blühend vnd roth.
All Gottlosen/ ein solch Heimfarth/
Vnd Gotts verächtern wird gespart.
Aber der Gottselig hauff bleibt
Durch Gottes Gnad in Ewigkeit.
Denn sie verachten nicht sein Bund/
Sein Rechtssatzung zu keiner stund/
Nach seinem Gsetz/ nach seiner Lehr/
All jhr Thun/ gantz Leben sie kern.
[sig. B4r] Der Herr hat jhm ein Stul bereit/
Gar hoch/ der vnbeweglich bleibt/
Durch sein Großmechtig gwalt erführt
Die Herrschafft/ die gantz Welt regirt.
Drumb jhr gwaltige Himmelsheer
Ewern Himmelsfürsten preiset sehr.
Auff sein Befelch habt gute acht
Daß jhr die keines Wegs veracht.
Der jhr dem Herrn/ als trewe Knecht
Dienst/ Rhümbt/ Lobt/ Preißt jn auch wol recht.
Alles was gschaffen in der Welt/
Rühm jhn als sein Schöpffer vnd Heldt.
Lobsinget jhm/ Lobsinget schon
Seim heilgen Nam mit süssem Thon.
Frölich von Gottes Ehr ich sing
Daß sein Lob in meim Mund erkling.
Mein Seel preiß Gott im Höchsten Thron/
Vnd sein Namen Lobesohn.


Ein Gebett zur Heyligen Dreyfaltigkeit

Dich Vngebornen Vatter schon/
Dich Eingebornen Gottes Sohn/
Dich Heylgen Geist/ ein Tröster Werth/
Aller betrübten hie auff Erdt.
Ein Heilge Vnzertheilt Gottheit/
Gleich drey Personen wolbereit.
Bekennen/ Loben/ Preissen wir/
Mit Mund vnd Hertzen/ nach begier/
Den sey Lob/ Ehr/ vnd Danck bereit/
Von nun an biß in Ewigkeit/
Von Jhn beschicht vns gar kein Leidt.

ENDE

Apparatus

Variants

Notes

  1. = 1602
  2. The transcription is probably partially erroneous.

Marginalia

Word Explanations

Sources

Corrections

  1. beneuolente] corrected from: beneolente
  2. honosque] corrected from: honosq

Bibliography