Preface, no date (1583), by Gerhard Dorn (BP.Dorn.1583-02)

Author:	Gerhard Dorn
Type:	Preface
Date:	no date [1583]
Pages:	13
Language:	Latin

Quote as:

https://www.theatrum-paracelsicum.com/index.php?curid=2974

Editor:	Edited by Julian Paulus
Source:	Gerhard Dorn, Clavis totius philosophiae chymisticae, Frankfurt am Main: Christoph Rab 1583, p. 273-285 [BP.Dorn.1583-03]

Translation:

Raw translation see below

Back to Paratexts Back to Texts by Gerhard Dorn

[p. 273] De artificio svpernatvrali.

Probare nos ab exordio decet, nostrum artificium supernaturale legitimam prolem, & quasuis alias artes chymicas esse adulterinas. Negant modern Physici Metaphysiciq́ue pertinaciter quintam essentiam nostram. Hoc nobis argumentum est optimum, contra similes, docendi suas opiniones esse nullas. Quid cœlum esse iudicabunt isti? Negare nobis audebunt esse quintum esse quid, à quatuor, vt purum ab impuris à Deo separatum, aut ignorare hoc ipso fatebuntur? Dubium non est eos arcanum hoc non intelligere. Si cœlum etiam à quatuor primis essentijs separatum esse nobis admittant, ergo quinta essentia. Nisi dixerint cœlum etiam esse quatuor elementa, & essentias quatuor puras, vt octo sint essentiæ. Hoc ipso negabunt cœlum purum existere, es- [p. 274] seq́ue dicent, vt inferiora sunt elementa. Nam puritas ab vnione dicitur hoc loco magis quàm à sinceritate. Si quatuor elementa essent in cœlo, sicut inferius mixta: mixtim etiam apparerent in eo prout hic, quod minimè fit. At vnicum videtur elementum, plurimis ornatum cœlestibus corporibus, ac tot quot mundus inferior, istis etiam correspondentibus, vt effectibus suæ causæ. Hæc est vera separatio elementorum, quam Alchymistas veros imitari decet, purioris nempe substantiæ ab impuris elementis, vt superioris ab inferiore. Separatio vulgaris illa, quæ fit oleorum ab aquis, & horum à suis terris, qualitatum est, non elementorum. Vt si oleum, quod nonnulli aërem appellant, à sua terra separetur & aqua, nil factum erit aliud, quàm quod elementa viscosiora, pinguiora, calidioráve, sint à suis qualitatibus per separationem earum facta. Nam cuius harum partium quoduis inest elementum, quocunque modo separetur. Saniùs ergo sic nominanda sunt, [p. 275] videlicet elementum calidum, pro parte cui magis adhæret ignis, calor: humidom, cui aquæ magis humor: frigidum, cui aëris frigus, & siccum cui maximè terræ siccitas, quas quidem appellationes etiam vsurpabimus infra. Sed vt ad cœlum redeamus, istud incorruptibilem esse mundi partem, ac alteram quam superiorem antiqui Sapientes mundum appellarunt, & ab inferiori totius altera parte, inferiore mundo corruptibili videlicet, à Deo segregatam affirmarunt. Hanc etiam vniuersalem essentiam quintam & naturalem formam aptißimè vocamus: inferiorem verò mundum, naturæ materiam etiam vniuersalem, formarum eius omnium susceptiuam. Antequam à suo toto (quod Chaos nominatur) seiunctæ partes ambæ forent quas diximus, confusè continebat alteram vtraque sic, vt postea vinculum vnionis primæ & amoris in se retineret, ad alteram indies connecti cupiens alterutra. Qui quidem affectus atque desiderium, omnis generationis cau- [p. 276] sa est, & verè natura dicitur. Hæc sunt physices nostræ principia, quæ meis latiùs præcedentibus libellis tractata sunt. Nunc verè, quæ artificij nsotri supernaturalis principia sint, videamus, ne carere suis dicant fundamentis, qui tam acriter & perperam in eam inuehuntur. Quia hoc propriè nihil aliud est, quàm ars ex naturalibus constans principijs, & naturam excellens artificio, sed potiùs diuino quodam arcano, necessarium fuit eisdem vti principijs, quibus ipsa, quòd alia fabriacare nequeamus. At vbi suam terminauit Physicam, nos Metaphysicam inchoamus: accipientes ea quæ terminata perfectaq́ue naturaliter nobis reliquit, & præparauit, ac ea supernaturali quodam artificio plus quàm perficimus. Et quia cœlum naturæ magnum tractare manibus non possumus omne, nostris nec organis elementa cuncta concludere, cogimur ad naturæ similitudinem, & imitationem, ex naturalibus venari, magisterio nostro separationis, nostrum cœlum ab impu- [p. 277] ris elementis nostris, vt Chaos nostrum fabricemus: à quo nobis inchoandum est opus hoc admirabile, quod naturæ magisterium excellere debeat. Iam, ni fallor, intelliges cur dicamus metaphysicam nostram, opus omne superare naturæ. Nam separatio cœli ab elementis, aut prima diuisio Chaos, naturale non fuit artificium, sed merè diuinum. In eo tamen imitari naturam verè dicimur, quòd permodum corruptionis atque generationis operemur in hac arte, & eisdem principijs vtamur, quibus & ipsa. Latiùs dicimus, in quouis elementato corpore naturali, cœlum & elementa pro parte contineri: aliter generari non possunt. Ergo dum hæc separamus, formam & materiam similes habere possumus illis, de quibus ante sui diuisionem Chaos extitit. Cur igitur in nos perperam latrat adhuc Cerberus? ac si forent impoßibilia, quæ per hanc docentur artem. Si cœlum superius, & inferiora elementa per naturam suam generant omnia, cur ex eiusdem cœli partibus, [p. 278] & eorundem elementorum, ipsorum natura media, per nos vnà cum ipsis inclusa nostris organis, supernaturali magisterio primæ Chaos diuisioni simili, paruus mundus non generabitur? si Deus tamen cuiquam annuerit, quo sine perficitur nihil, & si rectè sit inchoatum. Hæc et vnica via, qua peruenire licet ad medicinam vniuersalem & metaphysicam, indifferenter omnes morbos curantem, de qua desperant moderni Physici. Nónne vident vniuersalibus includi particularia quæuis? Cùm igitur medicina talis ex incorruptibili cœlo, & elementis incorruptibilibus, aut ad incorruptibilitatem reductis fabrefacta sit, & ad vniuersi mundi nedum similitudinem, sed resurrectionis etiam, cur non valebit contra corruptiones omnes microcosmi se referentis ad medicinam hanc`Si resurrectionis mysterium intelligerent isti Zoili, fortassis non disserntirent à veritate metaphysica. Verùm quòd eorum qui resurrectionem ignorarunt ac negarunt, sectentur somnia, huius et- [p. 279] iam arcani capaces existere minimè valent, nec eo digni sunt. Quid ad nos? quantò magis veritati resistere conabuntur, tantò nudiùs inscitiam suam ac ingenij ruditatem, vel suæ mentis obscuritatem & cæcitatem detegent. Ad verarum artium studiosos conuertamus nos, rogemusq́ue Deum, vt alijs nebulas ab oculis auferat, & quæ reuelata suis esse vult, videre queant. Fundamentis antea iactis, ac principijs positis in vnico nostro Chaos, operæ precium erit huius partium extractionem à compositis naturalibus eos docere, qui credunt opus metaphysicum hoc à Deo datum hominibus fuisse, qui bonæ voluntatis existunt. Has partes nempe cœlum & elementa rerum omnium esse diximus. Certum est omnibus à natura productis hæ inesse naturaliter, verùm in aliquibus magis, in aijs minus: in nonnullis etiam extractu faciliùs quàm in alijs. Vnde philosophorum sententia est, vt propinquiora, faciliaq́ue magis amplectenda sint. Similia sunt vinum [p. 280] optimum Tartarum, Mel recens, Flos anthos, Lilium rubeum, Chelidonia, Mercurialis, &c. De quib[us] per se, vel alijs medijs, essentia quinta separari facilimè potest à suis craßioribus elementis, & hæc in suas qualitates prædominantes repartiri possunt: manentibus in quouis elemento quibusuis elementis. Animaduertendum est etiam, vinum dici philosophicum hoc loco posse liquorem omnem, de quo per artificium essentia quinta sua separari potest, vt infra de tritico, pane, granis baccísue iuniperinis, &c. fieri docebimus. Nec ignorare debes, in hac arte si practicus esse voles, formam & materiam, de qua Chaos metaphysicum existit, esse quintam essentiam, aut cœlum (de quo loquuti sumus) rerum omnim, & elementa. Quapropter vide ne confundaris appellationum varietatibus. Non possum enim alijs vti vocabulis, quàm illis quæ ad hanc artem sunt necessaria. Si qua tamen obscuriora fuerint, aut ænigmatibus velata per scriptores antiquos, alijs elucidare [p. 281] conabor facilioribus. Non volo tamen vt existimes mea me docere te, vel à me somniata, sed ea quæ ex probatißimis huius artis authoritatibus deprehendere potui, clariori sensu describere tibi, ne desperes cum plurimis, qui vel ob scriptorum istorum intricationem, aut obscuritatem, à secunda lectura semper abstinent ac vituperant iniustè, cum sui craßitiem ingenij potiùs, & ignauiam carpere vel acuere deberent. Considera igitur ea quæ diuerso ab antiquis progressu tibi per me tradita sunt, non sensu diuersa tamen existunt: & facilè percipies ea quæ tibi priùs obscura videbantur, si huius negocij vel tantillum intellectus habeas. Multa quidem in hac aret detexi, quæ non inuidiæ causa nobis obtexerant antiqui, sed vt ab indignis tuta forent & malitiosis hominibus: nec ego hac de causa, quòd clarius loquar, istis viam faciliorem esse cupio, sed verè studiosis. Non est ergo quòd mireris cur alium in horum tractatione, quàm antiqui fecerint, scribendi modum [p. 282] obseruem. Hoc in tui gratiam factum putes, meliùs vt intelligas. Quapropter ab hoc te studio non remorentur fallacium artium discipuli, qui quam non viderunt hactenus, nec ferre lucem valent, nec alios videre cupiunt. Exemplum hoc tibi sit inscitiæ suæ, quòd neminem eorum videas, qui contrascriptores antiquos in hac arte calamum arripiat, vt probabilibus rationibus & ex arte deductis redarguat, sed calumnijs & iniurijs vt afficiat eos: quas etiam dum probare nequit (quantumcunque doctus existat) probos viros obscuris, & simijstis (vt ita loquar) non chymistis, qui velut simiæ quoduis ementiuntur opus, comparat. Non satis est dicere, hoc est nequam atque deceptor: sed causam adferre cur talis existat eum oportet, qui sic alios audet appellare: vel ipse talem se esse hoc ipso palà, facit. Diaboli siquidem est opinio quosuis alios calumniatores appellare, quòd etiam tales fore cuperet omnes: sic & eius filij bonos persequuntur. Aliqui tamen [p. 283] chymistæ similes etiam chymistas readrguere voluerunt, fortè quòd alijs vterentur vocabulis, quàm antiqui veri chymistæ posuerint, vel artem istam fabulosis poëtarum figmentis allegoricè tribuerint (qua quidem Rhetorices figura, quæuis ad alium sensum & falsò contorquere facilimè licet) verùm eorum scripta rectè si iudices, neutram paretm alteram intelligere videbis, vel vtramque scopum nondum attigisse. Vbi non inuidia regnat aut ambitio? Multi, vel quia non possunt artem hanc assequi, vel quòd alios in ea ingenio feliciori se videant: aut in artem ipsam, aut in eos qui scripserunt obscuriùs quàm ferat eorum intellectus, inuehuntur: eóque sibi laudem comparasse putant, quòd alios carpserint. At non scribunt quis verior scopus artis existat, nec dilucidiùs, aut clariùs eam exponunt. Quotquot sunt huius farinæ homines, vnà cum suis mordacibus limis, vix flocci pendo. Si quid ad artem istam adferre boni potero, vel clario- [p. 284] ribus verbis eam tractate (seruata modestia tamen) faciam sedulò quod virum alteri cuiuis proximum ex charitate decet. Vbi me fuerint aggreßi, videbo quid & qua ratione respondero. Non priùs in alios libenter feror, quàm ab eis laceßitus verbis, factis, aut scriptis (vt antea falsò perperamq́ue, malo patrantis & ignominia sua) fuerim. Hæc sunt igitur, quæ pijs probisq́ue lectoribus expono legenda priùs, & exactißimè demum cum antiquorum scriptis conferenda, vbi concordare viderint, fidem adhibeant, aliter non. Impoßibile tamen fuerit eximio cuiuis ingenio, lectura sola rem ipsam addiscere. Quapropter operando magister in arte hac fiat oportet eum, qui potiri cupit in ea suo desiderio. Nulli rei scriptura meliùs comparari potest, quàm claui: hæc nisi tradatur, ad occlusa non facilis patet aditus, nec nisi mittatur in seram. Non secus donec manus ad opus hoc applicueris, non priùs arcana, quæ Deus sub rerum natura conclusit, vt aliquando hominibus inno- [p. 285] tescerent, intelliges. Quæ tibi proponimus igitur vt clauem accipias, qua reserare sincero studio seras physicas metaphysico magisterio discas. Interim quos tulimus qualescunque hosce labores, in tui gratiam candide Lector contulimus. Boni consule & vale.

Apparatus

Corrections

English Raw Translation

Generated by ChatGPT-4 on 15 August 2023. Attention: This translation is a machine translation by artificial intelligence. The translation has not been checked and should not be cited without additional human verification.